ایده‌ی مرکزی کتاب گسیختگی شاید مبتلابه‌ترین دغدغه امروز ما مردم ایران باشد: «بی‌اعتمادی مردم به نخبگان و نهادهای سیاسی». خوب می ‌دانیم که در پزوهش‌های متعدد اجتماعی نشانه‌های چنین وضعیتی در کشورمان آشکار است. کتاب گسیختگی، بحران لیبرال دموکراسی از نظریه‌پرداز مهم معاصر «مانوئل کاستلز»، سعی کرده است به فهم دلایل جهانی این بی‌اعتمادی بپردازد. کتاب همان طور که نویسنده درانتهای اثر اشاره کرده بر پایه حجم زیادی داده و مشاهده شکل گرفته و نوشته شده است. هر چند بیشتر آن‌ها در سایتی منتشرشده تا حجم زیاد آن‌ها هم وسواس دانشگاهی بودن نویسنده را جبران کرده و هم با خواننده ارتباط برقرار کند.

کتاب در 5 فصل به توصیف اتفاقات مهم جهان که بر اساس افزایش قدرت رسانه‌ها و تکنولوژی‌‌ها شکل گرفته، پرداخته است. بحران مشروعیت دموکراسی، تروریسم جهانی، شورش توده‌‌ها سقوط نظم سیاسی، اسپانیا جنبش‌های اجتماعی و در سایه روشن آشوب سرفصل‌های آن است و به سوالات و مسایل گوناگونی همچون چه کسانی به ترامپ رای دادند، روزی روزگاری انقلابی درعصر اطلاعات رخ داد، مسئله کاتالان و بحران دولت در اسپانیا، ریشه‌های خشم و… پرداخته است.

کتاب همراه با مقدمه‌‌ای از «هادی خانیکی» استاد ارتباطات همراه است. او با تحلیل این کتاب سعی کرده منظری دیگر به آن بگشاید و این سوال را پاسخ دهد که چرا «جامعه شبکه‌‌ای» و «ارتباطات شبکه‌‌ای» که جزو ‌رهیافت‌های نو در حوزه ارتباطات است، توصیف کننده شرایط کنونی ماست. ‌همان‌طور که خانیکی اشاره کرده، این کتاب که کاستلز در سال 2018 نوشته است، زمینه‌‌ها، مصداق‌ها و آثار بحران‌های جدید جهانی تحت تاثیر ارتباطات شبکه‌ای شده را طرح می‌کند.

مترجم کتاب نیز «محمدرهبری»، دانشجوی دکترای ارتباطات است که مطالعات و پژوهش‌های او بیشتر در حوزه‌ی شبکه‌های اجتماعی مجازی است و در کنار پژوهش‌هایی که در این خصوص انجام داده، کتاب شبکه‌های اجتماعی مجازی و آنومی‌های نوظهور در ایران را تألیف و کتاب آشفتگی سیاسی را ترجمه کرده است.

معرفی نویسنده

مانوئل کاستلز، جامعه‌شناس اسپانیایی متولد 1942 میلادی است که در خانواده‌‌ای طرفدار فرانکو به دنیا آمد اما در جوانی مسیر خودش را جدا کرد. او مدرک دکترایش را در دانشگاه نانت فرانسه دریافت کرد و در اوج اتفاقات می 1968 با افرادی نظیر «آلتوسر» آشنا شد و با او همکاری کرد. کاستلز بیشتر در زمینه‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی، ارتباطات و جهانی ‌شدن پژوهش می‌کند. اکنون به کشورش بازگشته و استاد‌ تمام جامعه‌شناسی در بارسلوناست و در بسیاری از دانشگاه‌های مطرح تدریس می‌کند. در تحقیقی که بین سال‌های 2000 تا 2014 میلادی انجام شد، او به‌عنوان پنجمین پژوهشگری که در جهان بیش از همه به نوشته‌ها و تحقیقاتش ارجاع داده شده است و اولین پژوهشگر حوزه‌ی ارتباطات انتخاب شد. او برنده‌ی جایزه‌ی هولبرگ است و در سال 2013 میلادی هم جایزه‌ی بالزان را در رشته‌ی جامعه‌شناسی از آن خود کرد.

کاستلز از برجسته‌ترین جامعه‌شناسان و نظریه‌پردازان ارتباطات است و نظریات او در عرصه رسانه قابل ارجاع است. کتاب گسیختگی جایگاه ویژه‌ای در آثار او دارد.
مسئله شهر (۱۹۷۲)، شهر و مردم (۱۹۸۲)، شهر اطلاعاتی (۱۹۸۸)، سقوط کمونیسم شوروی: نگاهی از منظر جامعه اطلاعاتی (۱۹۹۵)، سه‌گانه عصر اطلاعات (۱۹۹۷، کهکشان اینترنت (۲۰۰۱) و قدرت ارتباطات (۲۰۰۹) از دیگر آثارش هستند.

بخشی از کتاب

* بیش از دوسوم مردم کره زمین گمان می‌کنند که سیاستمداران، نماینده‌ی آنها نیستند واحزاب (تمامشان) منافع خودشان را در اولویت قرار می‌دهند. مجالس قانونگذاری منتخب نماینده‌ی مردم نیستند و دولت‌ها فاسد، ستمگر، بوروکراتیک و سرکوبگرهستند. عجیب این‌جاست که حتی در میان کشورهای اسکاندیناوی هم که همواره فضیلت دموکراتیک، نقطه‌ای روشن و امیدوارکننده است، چنین دیدگاهی فراگیراست.

* گسیختگی در روابط نهادی بین کسانی که حکومت می‌کنند و کسانی که تخت حکومت هستند وضعیت آشفته‌‌ای به وجود آورده است که به طور خاص، برای تکامل کلی وجود ما به عنوان گونه‌ای از موجودات در این کره آبی مشکل‌ ساز شده است.

*ویرانی یک دولت برای ساختن یک دولت دیگر ممکن است به ترور و خشونت منجرشود، همان‌گونه که در قرن بیستم آموختیم. پس، می‌توانیم کمی آزمایش کنیم و صبری تاریخی داشته باشیم تا تماشا کنیم که این مراحل اولیه آزادی، که در ذهن ما از طریق ممارست قرارداده شده است، چگونه رشد می‌کنند و دگرگون می‌شوند شاید نه برای ساختن یک نظم جدید، بلکه برای پیکربندی آشوبی خلاقانه که در آن یاد می‌گیریم به جای اجبار به بروکراسی و نوشتن برنامه‌‌نویسی در الگوریتم‌ها، با جریان زندگی همراه شویم. با توجه به تجربه تاریخی ما، شاید یادگیری زندگی در آشوب، کمتر از اجبار به ایجاد نظمی دیگر، مضر باشد.