نصف جهان

نصف جهان یک کتاب سفرنامه است، سفرنامه روایی که واقعیت و خیال را با هم ادغام می‌کند.
یک معمار اهل سفر در ایام کرونا تصمیم می‌گیرد خاطراتش از برخی سفرهایش را مکتوب کند. اما در نوشتن این خاطرات فقط به جنبه مستندسازی فکر نکرده بلکه عناصر داستان و تخیل را هم وارد نوشته‌اش کرده.

کتاب شامل خاطره هشت سفر است که بخش بیشتری به شهر اصفهان و توابع آن در استان اصفهان اختصاص دارد. این البته به این دلیل نیست که نویسنده بیشتر به آن منطقه رفته، دلیل عمده‌اش این است که خود اصفهانی و بزرگ شده این شهر زیباست و حالا خواسته که آنچه خاطرات دوران کودکی و نوجوانی‌اش از این شهر بوده به نوعی ثبت کند.

در اولین نوشته با نام اقامتی در اصفهان، نویسنده از محلات، مغازه‌ها، بافت شهری و حتی تعاملات مردم اصفهان در حدود 70سال پیش می‌گوید. شهری را برایمان ترسیم می‌کند که بخش‌های زیادی از آن دیگر وجود ندارد، هم در بخش فیزیکی آن (مغازه‌ها و خیابان‌ها و نقشه شهری) و هم در فضای انسانی و روابط اجتماعی شهر. نوشته او در این بخش ارزشی کاملا مستند و مردم‌نگارانه پیدا می‌کند، به شکلی که حتی گفتگوها را نیز با لهجه اصفهانی ثبت می‌کند اما در عین حال، شخصیت‌ها (که برخی مابه‌‎ازای واقعی دارند) کاملا خیالی هستند و در داستانی قرار گرفته‌اند که او ساخته.

سپهری در بخش‌های مختلف کتاب هم همین کار را می‌کند، با ترکیب واقعیت و خیال کاری می‌کند که شما هم اطلاعات گوناگون و موثق به دست بیاورید و هم در دنیای خیال غرق شوید. او حتی در قسمتی با نام شهر سبا به افسانه‌ای پرداخته که درباره ساختن شهری به دست ملکه سباست.

اگر خواننده کنجکاوی باشید می‌توانید رد واقعیت را در شخصیت‌هایی که در کویر گم می‌شوند یا از دریای جنوب به دریای شمال می‌روند پیدا کنید. او در جای جای کتاب ارجاعاتی به کتاب‌ها و منابع دیگر هم دارد.

نوشته‌های دیگر کتاب هم سفرنامه‌هایی به همین سیاق هستند، گاهی از دل کویر و گاهی در میان روستاهای فراموش شده.

از نمونه‌های این نوع سفرنامه‌نویسی می‌توان به شهرهای نامرئی نوشته کالوینو یا تندیس ماروسی نوشته هنری میلر اشاره کرد که به بهانه سفر به تأملات فلسفی و کاوش در ادراک و حافظه می‌پردازند و درعین حال اطلاعاتی از واقعیات تاریخی و جغرافیایی و فرهنگی هم می‌دهند.
سپهری هم در کتاب خود به ماجرای سفر توجهی فلسفی دارد. او در آغاز کتابش شعر بسیار سفر باید تا پخته شود خامی را آورده و در پایان کتاب با آوردن شعر به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل، به اهمیت تلاش و کوشش برای رسیدن‌ها اشاره می‌کند.

حمیدرضا سپهری متولد سال 1333 در اصفهان است. بعداز دریافت کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه تهران، در آمریکا برنامه‌ریزی شهری خوانده.
او برنده جایزه آقاخان (بزرگترین جایزه معماری) شده است و پروژه‌های مرمت مختلفی را در ایران انجام داده.
نصف جهان اولین تجربه نوشتن اوست.

بخشی از کتاب

ساربان گفت: روزها همدیگر را ول نکنید و به دنبال هم باشید. روز وقتی شخصی از کاروان عقب می‌ماند و قافله‌اش تپه شنی را پشت سر می‌گذارد و از دید پنهان می‌شود، شخص عقب افتاده حس می‌کند که او را صدا می‌زنند، آن هم با صدایی آشنا که صدای همسفران اوست. به دنبال صدا می‌رود و گم می‌شود.

سفرکنندگان از کویر، گاه در نمیه های شب صدای کاروانی را در نزدیکی خود می‌شنوند و وقتی به دنبال صدا می‌روند و روز می‌شود، می‌فهمند که گم شده‌اند و عاقبت غم‌انگیزی پیدا می‌کنند.

ساربان دیگر از مارهای بزرگ ریگ جن گفت که بارها رد آنها دیده شده است. تا رسیدن شب در لانه‌های خود می‌مانند و وقتی از دوردست آتش اتراق ساربانان را می‌بینند به آنها حمله می‌کنند.
ساربانی دیگر با خنده همراه تعجب علاقمند بود بداند آدم‌هایی که هنوز صاحب حواس هستند، چطور با میل خود قدم به کویر می‌گذارند، جایی که به احتمال قوی جان آنان را خواهد گرفت و علاوه بر این جایی که ارواح خبیث در آن خانه دانرد و به بازی خود سرگرمند.