معرفی کتاب «شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی»

شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی  کتابی است از لوری گاتلیب، نویسنده و روان‌درمانگر آمریکایی، که نخستین ‌بار در سال 2019 منتشر شد و با ترجمۀ بهاره پژومند از سوی نشر شمشاد عرضه شده است. این کتاب  سفری جذاب و تأمل‌برانگیز به دنیای روان‌درمانی و پیچیدگی‌های روابط انسانی است. گاتلیب با نگاهی تیزبین و قلمی روان به بررسی چالش‌های زندگی روزمره و تلاش انسان‌ها برای یافتن معنای وجودی می‌پردازد.

این اثر خواننده را به درون دنیای پیچیدۀ روان‌درمانی می‌برد. نویسنده روان‌درمانگر باتجربه‌ای است که در این کتاب مرز بین زندگی شخصی و حرفه‌ای خود را در هم می‌آمیزد. او با روایتی صادقانه و جذاب از جلسات درمانی خود و بیمارانش می‌گوید.

مرور کتاب داستان کتاب به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: در بخش اول، گاتلیب به‌عنوان بیمار، جلسات درمانی خود را با درمانگرش، وندل، روایت می‌کند. او در این بخش، چالش‌های شخصی خود و احساسات پیچیده‌ای را به تصویر می‌کشد که پس از پایان یک رابطۀ طولانی‌مدت تجربه می‌کند. در بخش دوم، به داستان زندگی بیماران مختلفی می‌پردازد که هر یک با مشکلات و چالش‌های منحصربه‌فرد خود به دنبال کمک هستند. او با توصیف دقیق جلسات درمانی و افکار بیماران به خواننده نشان می‌دهد که هر فرد با مشکلات خود به شیوه‌ای منحصر‌به‌فرد روبه‌رو می‌شود.

سبک و ژانر

سبک نگارش لوری گاتلیب در کتاب شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی را می‌توان ترکیبی از صمیمیت، صداقت و سادگی توصیف کرد. او با زبانی ساده و قابل فهم، بدون استفاده از اصطلاحات پیچیدۀ روان‌شناسی، به شرح تجربیات خود و بیمارانش می‌پردازد. این سبک باعث می‌شود خواننده به‌راحتی با داستان‌ها ارتباط برقرار کند و خود را جای شخصیت‌های کتاب بگذارد.

وی در عین حال که از لحنی صمیمی استفاده می‌کند، به جنبه‌های علمی و تخصصی موضوع نیز توجه دارد. او با استفاده از مثال‌های واقعی و نظریات روان‌شناسان مختلف به خواننده کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از فرایند درمان و پیچیدگی‌های ذهن انسان پیدا کند.

ساختار روایی کتاب به‌گونه‌ای است که خواننده به‌تدریج با شخصیت‌های مختلف آشنا و درگیر داستان زندگی آن‌ها می‌شود. این ساختار باعث می‌شود که کتاب جذاب‌تر و خواندنی‌تر شود.

از نظر ژانر، کتاب را می‌توان در دستۀ غیرداستانی و روان‌شناسی قرار داد. با این حال، به دلیل روایت جذاب و شخصیت‌پردازی قوی، این کتاب تا حدی به ادبیات داستانی هم نزدیک می‌شود. در مجموع، کتاب یک اثر ترکیبی است که عناصر مختلفی از ژانرهای مختلف را در خود جای داده است؛ ازجمله گونۀ خودزندگی‌نامه؛ زیرا بخشی از کتاب به روایت تجربیات شخصی نویسنده اختصاص دارد.

دربارۀ نویسنده

لوری گاتلیب (Lori Gottlieb) متولد 20 دسامبر 1966 (۱۳۴۵ خورشیدی) در لس‌آنجلس آمریکا شخصیتی چندوجهی است که زندگی حرفه‌ای خود را به‌عنوان یک روان‌درمانگر و نویسندگی پیوند زده است. او با روایتی صادقانه و جذاب از جلسات درمانی خود و بیمارانش دنیای پیچیدۀ روان‌درمانی را برای عموم قابل درک کرده است. او علاوه بر اینکه نویسندۀ توانایی است، دارای تحصیلات آکادمیک در زمینۀ روان‌شناسی و سال‌ها تجربه در درمانگری است.

کتاب شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های «نیویورک تایمز» تبدیل شد و عنوان نویسندۀ پرفروش را برای او به ارمغان آورد. وی با نوشته‌های خود باعث ایجاد گفت‌وگوهای گسترده‌ای دربارۀ  سلامت روان شده است و فردی تأثیرگذار بر جامعه محسوب می‌شود. البته بسیاری از افراد وی را انسانی الگو و الهام‌بخش توصیف کرده‌اند.

هدف و ایدۀ کتاب

لوری گاتلیب با نگارش  شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی اهداف چندگانه‌ای را دنبال کرده است.

• یکی از مهم‌ترین اهداف گاتلیب شکستن تابوهای موجود در مورد روان‌درمانی و نشان دادن این است که مراجعه به درمانگر امری عادی و ضروری است. او با روایتی صادقانه و جذاب به مردم نشان می‌دهد که حتی افراد موفق و تحصیل‌کرده نیز ممکن است با مشکلات روانی دست‌وپنجه نرم کنند؛ پس نزدیک‌تر کردن روان‌درمانی به عموم مردم را می‌توان از اهداف نگارش این کتاب دانست.

• نویسنده با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود و بیمارانش می‌خواهد به خوانندگان نشان ‌دهد که آن‌ها تنها نیستند و بسیاری از افراد با مشکلات مشابهی روبرو هستند. وی در پی این است که احساس تنهایی و انزوا را در آن‌ها کاهش دهد.

• افزایش آگاهی دربارۀ سلامت روان و نشان دادن پیچیدگی‌های روابط انسانی (با بررسی روابط بین بیماران و درمانگران و همچنین روابط بین افراد مختلف در زندگی روزمره) از دیگر اهداف نویسنده است.

با توجه به استقبال گسترده از کتاب و تأثیرگذاری آن بر جامعه می‌توان گفت که لوری گاتلیب به اهداف خود دست یافته است؛ چرا که از پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک تایمز شد و این نشان می‌دهد که کتاب برای مخاطبان بسیار جذاب بوده است. کتاب باعث شد که مردم بیشتر دربارۀ اهمیت سلامت روان صحبت کنند و به دنبال کمک حرفه‌ای باشند. گاتلیب تابوهای موجود در مورد روان‌درمانی را شکست و  بسیاری از افراد پس از خواندن این کتاب جرئت بیشتری برای صحبت کردن در مورد مشکلات روانی خود پیدا کردند.

سرانجام اینکه این کتاب به‌عنوان یک منبع الهام‌بخش به بسیاری از افراد عمل کرده و به افراد فراوانی کمک کرده است تا بر مشکلات خود غلبه کنند و زندگی بهتری داشته باشند. در کل، می‌توان گفت که لوری گاتلیب با نوشتن این کتاب خدمت بزرگی به جامعه کرده است و به‌عنوان یکی از مؤثرترین نویسندگان در حوزۀ سلامت روان شناخته می‌شود. البته همانند هر اثر دیگری، این کتاب نیز از انتقاد بی‌نصیب نمانده است و  برخی معتقدند کتاب بیش از حد روی تجربیات شخصی نویسنده تمرکز شده و جنبه‌های علمی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

نقاط قوت و ضعف کتاب

نویسنده با روایت صریح و صادقانه با شجاعت از تجربیات شخصی خود و بیمارانش می‌گوید و به خواننده این امکان را می‌دهد تا با آن‌ها همذات‌پنداری کند. مفاهیم پیچیده روان‌شناسی به زبانی ساده و روان توضیح داده شده است که برای عموم قابل درک است. کتاب پر از داستان‌های واقعی و جذابی است که خواننده را تا پایان کتاب همراه خود می‌کند. نهایتاً اینکه کتاب به ابعاد مختلف روان‌درمانی می‌پردازد و به خواننده کمک می‌کند تا درک بهتری از این فرایند پیدا کند.

اما کتاب متمرکز بر فرهنگ آمریکایی است و برخی از موضوعات مطرح‌شده در آن، بیشتر به فرهنگ آمریکایی مرتبط است و ممکن است برای خوانندگان سایر فرهنگ‌ها چندان آشنا نباشد. همچنین روایت کتاب به صورت خطی و دنباله‌دار است و ممکن است برخی از خوانندگان ترجیح دهند روایتی غیرخطی‌تر را تجربه کنند.

علل متفاوت بودن این کتاب

تلفیق زندگی شخصی و حرفه‌ای و اینکه گاتلیب از آسیب‌پذیری‌های خود با شجاعت سخن می‌گوید، نشان می‌دهد که حتی روان‌درمانگران نیز با چالش‌های روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مفاهیم پیچیدۀ روان‌شناسی به زبانی ساده و روان توضیح داده شده است که برای عموم قابل درک است. کتاب پر از داستان‌های واقعی و جذابی است که خواننده را تا پایان کتاب همراه خود می‌کند. نگاهی جامع به روان‌درمانی دارد و به ابعاد مختلف آن می‌پردازد و به خواننده کمک می‌کند تا درک بهتری از این فرایند پیدا کند.

از کتاب پرفروش شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی قرار است توسط شرکت «اپل تی‌وی پلاس» به‌زودی به یک سریال تلویزیونی اقتباس شود. اگرچه این کتاب تاکنون جوایز ادبی بزرگی کسب نکرده است، اما موفقیت تجاری آن و تأثیرگذاری‌اش بر جامعه نشان‌دهندۀ ارزش ادبی آن است. قرار گرفتن در فهرست پرفروش‌های «نیویورک تایمز» دستاورد بزرگی محسوب می‌شود.

مخاطبان کتاب

این کتاب با زبانی ساده و روایت‌های جذاب، به خوانندگان کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از خود و دیگران پیدا کنند و به علاقه‌مندان به روانشناسی و خودشناسی پیشنهاد می‌شود؛ نیز به کسانی که به دنبال بهبود روابط خود هستند توصیه می‌شود، چون با بررسی روابط بین افراد مختلف، می‌تواند در بهبود روابط شخصی و حرفه‌ای افراد کمک کند. این کتاب هم‌چنین به این افراد پیشنهاد می‌شود: افرادی که با چالش‌های عاطفی روبرو هستند و کسانی که به داستان‌های واقعی و الهام‌بخش علاقه‌مند هستند.

بخشی از کتاب

می‌دانم که درمانْ همۀ مشکلاتم را ناپدید نمی‌کند، جلوی ایجاد شدن مشکلات جدید را نمی‌گیرد یا تضمین نمی‌کند که همیشه از موضع آگاهی حقیقی رفتار کنم. درمانگرها عمل جراحی پیوند شخصیت انجام نمی‌دهند؛ تنها کمک می‌کنند لبه‌های تیز هموار بشوند. ممکن است فرد بیمار کمتر واکنشی یا انتقادی رفتار کند، پذیراتر شود و قادر شود اجازه دهد دیگران به او نزدیک شوند.

به بیان دیگر، کار درمان، درک خود است به شکلی که هستی. اما بخشی از بهتر شناختن خودت فراموش کردن خودت است؛ رها کردن داستان‌های محدودکننده‌ای که برای خودت تعریف کرده‌ای از اینکه کی هستی تا در تلۀ آن داستان‌ها گرفتار نشوی، تا بتوانی زندگی‌ات را زندگی کنی و نه داستانی را که دربارۀ زندگی‌ات به خود گفته‌ای. اما اینکه چطور به آدم‌ها کمک کنی این کار را بکنند مسئلۀ دیگری است.

روانشناسی

نویسنده معرفی: مهدی وطن‌خواه