زخم
ادبیات اسپانیا از جنگ داخلی تا پایان قرن بیستم، آینه‌ی تمام‌نمای فضای اجتماعی و فرهنگی تمام آن سال‌هاست. این آثار گویای روحیه‌ی نسل‌های مختلف نویسندگانی است که واقعیت جاری در آن دوران را روایت می‌کنند. آثار این نویسندگان بازتاب روند تحول روحیات اجتماعی است که گاهی دنیای پیرامون را توصیف و تفسیر می‌کند و گاهی به مبارزه با آن برمی‌خیزد.
جنگ داخلی اسپانیا (۱۹۳۹ ـ ۱۹۳۶) بی‌شک، مهم‌ترین واقعه‌ی تاریخی در زندگی اجتماعی و فرهنگی اسپانیای قرن بیستم است. این جنگ با پیروزی ژنرال فرانکو خاتمه یافت و حدود چهارصدهزار نفر از جمهوری‌خواهان مجبور به جلای وطن شدند که نیمی از آن‌ها هرگز به اسپانیا بازنگشتند.
در دوران دیکتاتوری فرانکو نویسندگان زیادی آثار خود را در تبعید منتشر می‌کردند و آن‌ها که در اسپانیا بودند در خفقان و سانسور کار می‌کردند.
بخش زیادی از آثار فاخر این دوران حاصل فعالیت نویسندگانی است که در تبعید به سر می‌بردند. پس از مرگ فرانکو، نویسندگان به بیان تجارب خود از دوران دیکتاتوری پرداختند که این تجربه یا حاصل حضور در اسپانیا بود یا زندگی در تبعید. نگاه این گروه از نویسندگان به گذشته است و بسیاری از آن‌ها گذشته را با تکیه بر علوم اجتماعی و تاریخ واکاوی می‌کنند.
با مرگ فرانکو در نوامبر ۱۹۷۵ دوران استبداد هم به پایان رسید و فضای سیاسی ـ اجتماعی برای گذار اسپانیا به نظام مردم‌سالاری فراهم شد که هدف اصلی‌اش برقراری صلح میان اقشار مختلف براساس چرخشی اساسی در نظام ارزش‌ها بود.
خلاقیت و تنوع دو ویژگی اصلی ادبیات امروز اسپانیا هستند. نویسندگان جوان به موضوعاتی می‌پردازند که پیشتر در دوران استبداد ممنوع و مشمول سانسور دولتی بود.
