درخشش
نویسنده: راجر لاک هرست
مترجم: اردوان شکوهی
ناشر: نشر خوب
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۴۰۰
تعداد صفحات: ۱۱۹
مجموعه یک فیلم، یک جهان سری کتابهایی در معرفی آثار برجسته و تاثیرگذار جهان سینماست. تک نگاریهای این مجموعه توسط منتقدان و فیلمپژوهان معروفی از سرتاسر جهان انجام گرفته و فیلمهای انتخابی طیف گوناگونی از ژانرها و مناطق مختلف است، از سینمای آسیای دور گرفته تا موج نو فرانسه.
هر کتاب علاوه بر اینکه به شناخت دقیق یک فیلم کمک میکند، نمونه آکادمیک خوبی برای یادگیری چگونگی تمرکز بر یک فیلم و کشف و بررسی آن است؛ از این جهت کتابهای این مجموعه میتوانند برای طیف گستردهای از مخاطبان از علاقمندان سینما و نقدنویسی تا دانشجویان قابل استفاده باشند.
کتابهای یک فیلم، یک جهان، ترجمهای سلسلهای از یک مجموعه نیستند بلکه هرکدام از تکنگاریها پس از بررسی آثار منتقدان سینمایی مختلف انتخاب شدهاند تا هم مخاطبان این مجموعه با خواندن آثار شناخت بیشتری به کل سینمای جهان پیدا کنند و هم شیوه بررسی و مطالب ارائه شده برای خواننده ایرانی جذاب و دوستداشتنی باشد.
همچنین گروهی از مترجمان آشنا به سینما به ترجمه آثار پرداختهاند و ترجمهها در چند مرحله توسط گروه ویراستاری بررسی و ویرایش شدهاند. گرافیک و صفحهآرایی ویژهای که نشر خوب برای این مجموعه در نظر گرفته میتواند توجه علاقمندان به سینما را جلب کند.
از این مجموعه با دبیری بابک کریمی تاکنون 25 عنوان آماده شده است که نیمی از آن تا پایان امسال به تدریج منتشر خواهد شد.
«احمقانه»، «بنجل گرانقیمت»، «پروژهای به غایت پیش پاافتاده»، «فاجعه بار»… این نظرات منتقدان بود بعد از اولین اکران فیلم درخشش ساخته استنلی کوبریک. حتی استفن کینگ (که فیلم براساس داستان او ساخته شده بود) آن را ناامید کننده و لجام گسیخته خواند. راجر لاک هرست با همین مقدمه سراغ فیلم درخشش رفته است: پس چه چیزی باعث شد که این فیلم به تدریج بینندگانش افزایش یافت و امروز جز یکی از آثار برتر سینمایی قرار گرفته است؟
وقتی فیلم در سال 1980 اکران میشود، لاک هرست 13ساله بوده و دیدن این فیلم برایش ممنوع. اما بعدا در فرصتی که کمی هم به واسطه جدایی پدر و مادرش پیش میآید او موفق به دیدن فیلم میشود. جدایی پدر و مادرها و وضعیت نابسامان نوجوانها، این یکی از بسترهای تاریخی است که لاک هرست در تحلیل فیلم به آن توجه میکند.
افزایش طلاق در دهه 70میلادی و استفاده از روشهای پزشکی برای رفع مشکلات رفتاری کودکان از ماجراهای عمده آن سالها بوده و به نظر لاک هرست درخشش هجویه کوبریک پیرامون اقتدار پدرسالارانه است، با بازنویسی نسبی کشمکش ادیپی-گوتیکی.
لاک هرست البته فیلم را در مجموعهای از کلان متنهای تاریخی بررسی میکند، از وضعیت ژانر وحشت در آن سالها و توجه به کودکانی که قادر به برقراری ارتباط با ماوراالطبیعه هستند. و سعی میکند با توجه به هر یک از این موارد، لایههای دیگری از فیلم کوبریک را نشانمان بدهد.
به غیر از اینها هرست به نکات دیگری هم توجه دارد، نکات فنی که علاوه بر نوآوریهای تکنیکی، درخدمت معنا و نگاه فیلم نیز هستند مثل حرکتهای افقی دوربین که به نظرش در تقابل با حرکت عمودی داستان کینگ، نشانگر رها شدن در یک بازگشت ابدی است. شاید به همین خاطر است که کینگ فیلم ساخته شده از روی کتابش را دوست نداشت، این برداشتی کاملا متفاوت با ایده و نگاه او بود.
کوبریک در اکران عمومی فیلم بخشهایی از آن را حذف و فیلم را کوتاهتر کرد. هرست حتی به این حذفیات هم توجه کرده و عقیده دارد که بخشهای حذف شده شکل انتزاعیتر و اسطورهای تری به فیلم دادهاند.
راجر لاک هرست، نویسنده و منتقد انگلیسی و استاد ادبیات مدرن و معاصر در دانشگاه لندن است. او در زمینه ادبیات معاصر و داستانهای گوتیک، علمی-تخیلی و قصههای ترسناک کلاسیک کار میکند و آثار متعددی نوشته است. لاک هرست این کتاب را برای مجموعه فیلمهای کلاسیک موسسه فیلم بریتانیا نوشته است و خواندنش میتواند نکات مغفول ماندهای از این اثر دیدنی را برای مخاطبان بازگشایی کند.
نویسنده معرفی: گیتی صفرزاده