اگر بخواهیم مختصر و درست‌ترین توضیح را درباره کتاب الهه‌ها بدهیم باید بگوییم: زنانگی جاودان. البته این عنوان، بخشی از عبارت گوته در نمایش فاوست است که ویراستار کتاب هم در آغاز پیش‌گفتارش آورده است.

کتاب الهه‌ها کتابی برای شناخت و بررسی الهه‌های اسطوره‌هاست اما در پس این بررسی به دنبال زنانگی است که ردپای آن از دوران کهن وجود داشته و بیانگر نگاهی به هستی است که در زمانه ما لزوم شناختش بیش از پیش آشکار می‌شود. همان‌گونه که نویسنده کتاب در مقدمه نوشته: «بسیاری از مشکلاتی که زنان امروز با آنها مواجه‌اند از این واقعیت ناشی می‌شود که آنها در جهان وارد عرصه‌ای از عمل می‌شوند که پیش از این به مردان تعلق داشته و برای آنها الگوی اسطوره‌شناختی مونث وجود ندارد.»

پس از مقدمه جامع و روشنگر کمبل، کتاب در 8 فصل ادامه می‌یابد. در این فصول ابتدا به اولین نشانه‌های الهه‌ها در اسطوره‌ها پرداخته می‌شود، در دوران پارینه‌سنگی و زمانی که جوامع به دو دسته کشاورزی و بیابانگردان دامدار تقسیم می‌شده‌اند. الهه‌ها در این دوران در جوامع کشاورزی دیده می‌شوند که در نگاه اول این پیوند برگرفته از نقش زنان در کاشت و گردآوری خوراک است.

همزمان با پیشرفت بشر و شکل‌گیری تمدن‌ها ردپای الهه‌ها دنبال می‌شود. در هر حوزه تمدنی براساس نگاهی که به جهان و آفرینش داشته‌اند، الهه‌ها اشکال گوناگونی پیدا می‌کنند. کتاب به اقوام هندو-اروپایی، تمدن مصر و سومر و الهه‌ها و خدایان یونانی می‌پردازد و در یک فصل کامل به سراغ حماسه ایلیاد و ادیسه می‌رود. کمبل در تحلیل این دو داستان به جنبه‌هایی از رابطه مناسب بین نیروی مردانه و زنانه می‌پردازد و عقیده دارد که ادیسه به نوعی کتاب تشرف‌هاست.

دو فصل پایانی کتاب نیز با عناوین رازهای تحول و دلدادگی بیشتر به بررسی تفاوت‌های سنت‌های اروپایی و آسیایی و زنانگی در رمانس اروپایی می‌پردازد. کتاب همچنین سرشار از تصاویر نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و نمونه‌های باستانی مرتبط با ماجرای الهه‌هاست.

جوزف کمبل، نویسنده آمریکایی به واسطه کارها و پژوهش‌هایش در حوزه اسطوره معروف است. او با مطالعه اسطوره قهرمان و طرح الگوی سفر قهرمان که آن را در همه فرهنگ‌ها مشترک می‌داند، تاثیر فراوانی در حوزه‌های مختلف از روانشناسی تا هنر گذاشت.

این کتاب مجموعه‌ای از درس گفتارهای اوست که توسط سافرون رسی تدوین شده‌اند و عباس مخبر به فارسی ترجمه کرده. از کمبل پیش از این نیز کتاب‌های قهرمان هزار چهره، قدرت اسطوره، سفر قهرمان و تو آن هستی به فارسی ترجمه شده بود.
جوزف کمبل در سال 1987 درگذشت و در سال 1990 بنیادی برای حفظ و نگهداری آثار و ادامه‌ی کارش تشکیل شد.

بخشی از کتاب الهه ها

اساسا قهرمان کیست؟ قهرمان کسی نیست که در طول زندگی خود ششصدبار در بیسبال ضربه‌‌ی هوم ران زده باشد. قهرمان کسی است که جهان خود را به پای یک آرمان یا برای دیگران فدا کند. و این نثار کردن جان در این جا با نقش مونث بازنموده شده است؛ زنی که به جستجوی شوهرش به جهان زیرین می‌رود، چون با او یگانه است و او را به زندگی جاودان بازمی‌گرداند.

این ماجرا را در داستان بزرگ سفر ایشتر به جهان زیرین برای بازگرداندن همسر خدای تموز به زندگی مشاهده می‌کنیم. این اسطوره‌ی بزرگ الهه است که به جهان زیرین می‌رود تا برای همسرش و خودش زندگی جاوید را به ارمغان آورد. این تصویر از نقش زن نه فقط به عنوان آفریننده‌ی گیتی بلکه به عنوان نجات‌دهنده‌ی آن مبنای سنت‌های کهن است.