درباره نویسنده یادداشت‌های زیرزمینی

فئودور داستایفسکی، در سال ۱۸۲۱ در روسیه به دنیا آمد. در ۱۵ سالگی مادر خود را از دست داد و در همان سال مدرسه را ترک کرد و به انستیتو آموزشی مهندسی نظامی نیکولایف رفت و مشغول تحصیل در رشته مهندسی شد. اولین کتابش در در میانه دهه سوم از زندگی به چاپ رساند.

بعد از آن فعالیت‌های ادبی فئودور بسیار جدی و پیوسته ادامه داشت. تا جایی که به علت عضویت در یک کلوب ادبی که در حوزه کتاب‌های ممنوعه فعالیت می‌کرد، دستگیر و محکوم به اعدام شد. اما به طرز غریبی از بند اعدام رها و به ۴ سال تبعید در سیبری، محکوم شد. او در سال ۱۸۸۱ و در سن ۵۹ سالگی درگذشت.

نظر و نوشته کریم مجتهدی – استاد فلسفه – در کتاب داستایفسکی؛ آثار و افکار که در آن برخی از خصوصیات، آثار و افکار این نویسنده بزرگ جهان از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است، چاپ شده است. به نظر می‌رسد خواندن این کتاب به فهم آثار داستایفسکی نزد مخاطب ایرانی کمک می‌کند.

وی در مقدمه کتاب خود، داستایفسکی را در اذهان منتقدان و ادب‌شناسان بر اوج قله رمان‌نویسی جهان نشانده و نوشته است: «در کل ادبیات جهان هیچ یک از نویسندگان بزرگ دیگر که استعداد و نبوغ آن‌ها نیز محرز و مسلم است با او قابل مقایسه به نظر نمی‌رسد. داستایفسکی بدون اغراق از بسیاری از جنبه‌ها به سبب قدرت رمان‌نویسی خود منحصر به فرد می‌نماید.»

درباره کتاب

کتاب یادداشت‌های زیرزمینی یادداشت‌های مردی جوان است که با جامعه و محیط اطراف خود احساس بیگانگی می‌کند. او نمی‌تواند با اطرافیانش ارتباط برقرار کند و در این یادداشت‌ها، خواننده را به عمق احساسات، افکار و تضادهای مختلفی که با آن‌ها درگیر است، راه می‌دهد.

این کتاب با دو ترجمه متفاوت در ایران منتشر شده است. ترجمه اول این کتاب مربوط به ۶۴ سال پیش است که توسط رحمت الهی صورت گرفته است. دومین ترجمه‌ این کتاب متعلق به حمیدرضا آتش برآب است که توسط انتشارات علمی فرهنگی به عمراه ۱۴ نقد و تفسیر، چاپ و پخش شده است.

بخشی از کتاب

چه انتظاری می‌توان از انسان داشت؟ این موجودی که چنین خصایص غریبی دارد؟ همه مواهب و نعمت‌های زمینی را به پایش بریزید، تا خرخره در سعادت غرقش کنید، هر پنج انگشتتان را هم در عسل فرو کنید و به دهانش بگذارید، چنان از پول بی‌نیازش کنید که دیگر جز خوردن و خوابیدن و تلاش برای ادامه تاریخ پر افتخار بشری کاری نداشته باشد، همین آدم اما از روی حق ناشناسی و فقط برای آزار و اذیت به شما صدمه می‌زند و خصومت می‌ورزد.

همین آدم حتی همه آنچه را به او داده‌اید به خطر می‌اندازد و عمدا بدترین و بیهوده‌ترین هوس را دنبال می‌کند، بدترین دیوانه بازی و ضرر مالی را به بار می‌آورد، آن هم تنها برای اینکه وضعیت مرفه و راحت و معقولش را قربانی فانتزی‌ها و خیالپردازی‌های خویش کند.

#داستایفسکی