طاعون و بیگانه دو اثری است که آلبر کامو نویسنده شهیر فرانسوی با آن در ایران مشهور است. بسیاری این دو کتاب او را خوانده‌اند و سعی کرده‌اند از دریچه آنها با این نویسنده آشنا شوند. طاعون در سال 1947 منتشر و در مدت کوتاهی بیش از چند صدهزار نسخه از آن خریداری شد، به بیش از 40 زبان دنیا ترجمه شده و تاکنون 8 میلیون نسخه از آن به فروش رسیده است. پس از همه‌گیری کرونا طی دوسال 2020 و 2021 دوباره فروش گسترده‌ای داشته است.

این کتاب یک رمان فلسفی درباره رویارویی با مرگ و بیماری است، این طاعون می‌تواند هرچیزی باشد، فقر و ناآگاهی یا ظلم اکثریت. داستان در شهر اران الجزایر رخ می‌دهد، موش‌های صحرایی می‌میرند و کمی بعدتر نوبت به مردم می‌رسد. راوی دکتر ریو است و با همکارش دکتر کاستل به درمان بیماران مشغول هستند. کتاب در بستری فلسفی به توصیف وضعیت شهر، ناتوانی مسئولان و سرانجام قرنطینه شدن مردم در شهر و مصایبی که رخ می‌دهد، می‌پردازد.

کامو می‌گوید که «موضوع آشکار طاعون، علیرغم اینکه من می‌خواستم معانی چندگانه‌ای از آن افاده شود، به هر صورت مبارزه نهضت مقاومت اروپایی علیه نازیسم است. کوشیده‌ام طاعون دارای چند بعد باشد، با وجود این یکی از مسایل آن فاشیسم است، بنابراین طاعون می‌تواند دیکتاتوری و سرکوب، فاشیسم، اشغال، گرسنگی و دیگر پدیده‌هایی باشد که جامعه انسانی را با وحشت روبرو می‌کند». در این میان بحث تقدس، شرافت، نیکی و اخلاق مطرح است. همان مسایلی که به خصوص در دوران سلطه فاشیسم تجربه شده است.

درباره مترجم 

رضا سیدحسینی که با ترجمه شعری از آذری به فارسی در نوجوانی اولین اثر خود را در روزنامه به چاپ رساند، معتقد است که قلم در زندگی او نقش بسیاری داشته است و در طول 83 سال زندگی که داشت تلاش بسیاری کرد تا این رابطه با قلم و کلمه و ادبیات حفظ شود. هرچند مدتی به خاطر تحصیل در دانشگاه پست و تلگراف در اداره مخابرات کار می‌کرد اما بیشتر دغدغه‌اش حوزه فرهنگ بود.

سیدحسینی چند سال در فرانسه تحصیل کرد و چندین دوره سردبیر دنیای سخن نیز بود. او از مترجمانی است که در انتخاب و معرفی برخی نویسندگان مهم جهان به ایرانیان علاقمند نقش به سزایی داشته است. ترجمه کتابی از آلبر کامو یکی دیگر از گام‌هایی بود که او برداشت. او در طول فعالیتش جوایز متعددی گرفت و نشان شوالیه آکادمیک فرانسه را نیز دریافت کرده است.

در یکی از آخرین گفتگوهایش با خبرگزاری مهر به نکته مهمی اشاره کرد که به موضوع ترجمه‌های متعدد از یک اثر مربوط بود، یعنی «نپیوستن ایران به قانون کپی‌رایت».

بخشی از کتاب طاعون

*در واقع، یکی از نتایج بسیار بارز بسته شدن دروازه‌ها جدا ماندن ناگهانی کسانی بود که خود را برای این وضع آماده نساخته بودند. مادران و فرزندان، همسران و عاشقان که چند روز پیش گمان برده بودند تسلیم جدایی چند روزه‌ای می‌شوند و در اسکله ایستگاه راه‌آهن شهر ما، با چند سفارش همدیگر را بوسیده بودند، مطمئن بودند که چند روز بعد همدیگر را خواهند دید، غرق در اعتماد بیهوده بشری بودند و از عزیمت آشنای عادی‌شان چندان ناراحت نبودند، ناگهان دیدند که بدون کمک و چاره‌ای از هم دور افتادند و امکان رسیدن به هم و مکاتبه را هم ندارند.

* اگر امروز طاعون به شما چشم دوخته، به این علت است که لحظه تأمل فرارسیده. مردمان پرهیزکار و درست‌کردار از این امر باکی ندارند، ولی بدنهادان حق دارند بر خود بلرزند، زیرا در این گنبد بی‌کران جهان هستی، بلای آسمانی آن‌قدر به درو کردن خرمن بشریت ادامه خواهد داد تا کاه از دانه جدا شود. تردیدی نیست که مقدار کاه خیلی بیش‌تر از دانه خواهد بود، و تعداد خطاکاران بیش‌تر از برگزیدگان، خداوند خواهان این بلا نبوده است.