روایات نسل اول: واقعه‌نگاری حماسه تجدد

ویژگی عمده آثاری که معاصر حوادث مشروطه نگاشته شده‌اند، لحن هم‌دلانه‌، واقعه‌نگاری، توجه به جزییات و احوال و کیفیت افراد و همچنین توجه کم‌تر به بستر تاریخی، شرایط اجتماعی و اقتصادی ایران آن دوران است. عمده این آثار، بیش از آن‌که متکی به ادبیات علوم انسانی و تحلیل‌های جامعه‌شناسانه باشند بر نوعی روایت تاریخی صرف و گاه با مداخله احساسات میهن‌پرستانه از سوی ایرانیان و عواطف و سوگیری‌های دموکراتیک و ضداستعماری از سوی نویسندگان غربی‌ست. با گذشت زمان، این آثار بیشتر به عنوان اسناد و داده‌های تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرند.