برچسب: پینوکیو

بدون خواندن کتاب‌های ترجمه‌شده، تنها به بخش کوچکی از ادبیات [و همچنین دانش] جهانی دسترسی داریم. این مساله حتی برای فرهنگ‌های غالب امروز و زبان انگلیسی که به زبان واسطه در تمام دنیا تبدیل شده هم مصداق دارد. تنها بخش کوچکی از ادبیات دنیا این شانس را داشته که به زبان انگلیسی راه پیدا کند. اما کدام کتاب در دنیا این شانس را داشته که بیشتر از هر کتاب دیگری به زبان‌های دیگر ترجمه شود؟

دقیقاً صدوچهل سال پیش، یعنی در هفتم جولای 1881، پینوکیو به دنیا آمد. کارلو کولودی روزنامه‌نگار و فعال سیاسی ایتالیایی در این روز اولین قسمت از «ماجراهای پینوکیو» را در یکی از مجلات هفتگی ایتالیا چاپ کرد. خیلی زود کودکان ایتالیایی هم‌عصرش، بعد از آن انگلیسی‌زبان‌ها که ترجمه پینوکیو را خواندند و کم‌کم همه مردم دنیا پینوکیو را شناختند. عروسک چوبی بازیگوشی که به حرف آدم‌های عاقل گوش نمی‌کرد و چوب کارهای بدش را می‌خورد. در این پرونده به مناسبت سالروز تولد پینوکیو به این مخلوق جاودان کولودی پرداخته‌ایم.

با این همه کتاب‌های مصور و فیلم‌ها و سریال‌ها و کارتون‌هایی که در تمام دنیا از روی «ماجراهای پینوکیو» ساخته شده است، برای ما ایرانی‌ها هنوز تصویر پینوکیو بیش از همه منطبق با تصویر آن پینوکیویی است که در کارتونی ژاپنی دیده‌ایم. اما این سریال کارتونی و شخصیت‌های گربه‌نره و روباه مکار آن داستانی دارند که خواندن آن خالی از لطف نیست. آن‌ها تا حد زیادی حاصل خلاقیتی ایرانی هستند!

همه‌ی ما پینوکیو را به خاطر می‌آوریم. داستان‌ زندگی آدمکی چوبی که آرزوی تبدیل شدن به یک پسربچه‌ی واقعی را در سر داشت، دروغ زیاد می‌گفت، و بینی‌اش در رشدی مداوم بود، از خاطرات ما محو نخواهد شد! در این مقاله، مروری خواهیم داشت بر زندگی پرفرازو نشیب کارلو کولودی، نویسنده‌ی یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین داستان‌های دوران کودکی‌مان. یک روزنامه‌نگار ناسیونالیست ایتالیایی که در دوران تلاش ایتالیایی‌ها برای تشکیل یک کشور متحد به نام ایتالیا زندگی می‌کرد و در اواخر عمر به نویسندگی برای کودکان روی آورد.

پینوکیو عروسک چوبی کوچک و نافرمانی است که باید خوب بودن را یاد بگیرد. نه فقط به خاطر خودش، که به خاطر منافع جامعه!

پینوکیو باید ثابت کند لیاقت یک پسربچه‌ی واقعی شدن را دارد. اما در این مسیر، به صورت مداوم توسط افراد شرور، وسوسه می‌شود و فریب می‌خورد. ایتالیای روزگار تولد پینوکیو به دین، سیستم های پزشکی، دادگستری، غذا، لباس و تحصیل اهمیت فراوانی می‌داد. پس باید تعدادی از این مفاهیم در ماجراهای پینوکیو تجلی یافته باشند. پینوکیو هر کار بدی می‌کند نتیجه فاجعه‌بار آن را خیلی زود و به صورت فیزیکی می‌بیند و هر کار خوبی که انجام بدهد او را به آرزویش که پسربچه‌ی واقعی شدن است نزدیک می‌کند.

پینوکیو این مخلوق چوبی محبوب همه، کجا شکل گرفت؟ می‌دانیم که در داستان این عروسک چوبی را نجار پیری به نام ژپتو تراشید. بین نجار و عروسک یک رابطه‌ی پدر و فرزندی به وجود آمد و در نهایت، همین عشق پدرانه بود که پینوکیو را به بزرگترین رویایش، یعنی تبدیل شدن به یک پسربچه‌ی واقعی رساند. اما چند نفر از ما می‌دانیم که محل تولد پینوکیو، دقیقاً در کجای این دنیا قرار دارد؟ از پینوکیو چه به جا مانده است؟ و علاقمندانش چطور او را به خاطر می‌آورند؟

نویسنده‌ی متن پیش رو، کلنسی مارتین (Clancy Martin) است؛ فیلسوف، رمان‌نویس و مقاله‌نویس معروف کانادایی. او که خود در کودکی و نوجوانی، طرفدار پینوکیو نبود، حتی در جایی گفته است که فکر کردن به داستان پینوکیو هم او را آزار می‌داد. با این حال، گوشه ای از مشهورترین کتاب خود، یعنی عشق و دروغ (Love and Lies) را به بررسی ماجراهای پینوکیو و افکار کلودی اختصاص داده است. این یادداشت کلنسی مارتین که در نیویورکر چاپ شده است بخشی است از همان کتاب.