برچسب: مریم محمدخانی

بازار کتاب‌های کودک و نوجوان این روزها آنقدر بازار متنوعی است که شاید یافتن کتاب‌های مناسب برای خیلی از والدین، مخاطبان این کتاب‌ها و کسانی که با کودکان و نوجوانان کار می‌کنند دشوار باشد. در بخش کودک و نوجوان سایت وینش سعی داریم تصویری از این بازار به مخاطب بدهیم و او را در یافتن کتاب مناسب یاری کنیم. علاوه بر این یادداشت‌های این بخش می‌تواند به پدیدآورندگان کتاب کودک و نوجوان، منتقدان، کارشناسان و … هم کمک کند تا با کتاب‌های تازه منتشر شده‌ی کودکان و نوجوانان آشنا شوند.

اعترافات یک دوست خیالی شصت فصل کوتاه دارد، انگار هر فصل بخشی از دفترچه‌خاطرات ژاک است. ما با او همراه می‌شویم. به خانه‌ی خانواده‌ی پاپیه پا می‌گذاریم، به مسئله‌ی هویت فکر می‌کنیم، به دنیای بی‌انتهای تخیل سرک می‌کشیم و با انجمن خیالی‌های گمنام و دفتر انتقال آشنا می‌شویم.

ادبیات بستری است امن برای تجربه‌ی هر چیز ناخوشایندی که در دنیای بیرون می‌گذرد. مخاطب می‌تواند تجربه‌ی خودش را در کتاب بخواند و ببیند قهرمان آن چطور توانسته این شرایط را پشت سر بگذارد، تجربه‌هایی که به او کمک می‌کند خودش را جای دیگران بگذارد و اگر روزی در مدرسه با دانش‌آموزی قلدر مواجه شد، شاید بتواند راه تعامل با او را پیدا کند. نمایش خشونت در کتا‌ب‌های کودک و نوجوان، به معنای ترویج آن نیست، نمایش خشونت دقیقا بر ضد خشونت عمل می‌کند، نمایش خشونت در جست‌وجوی جهانی پر از صلح است و عاری از خشونت.

وضعیت مرزی دوران نوجوانی و معلق بودن میان کودکی و بزرگ‌سالی، پررنگ‌ترین ویژگی این دوره است، بنابراین ادبیات نوجوان، ادبیاتی است که مضامینی را جست‌و‌جو می‌کند که با این مخاطب در حال عبور هم‌خوانی داشته باشد. این پرونده‌ی وینش با سه یادداشت اصلی و لیست رمان‌های نوجوانی که تاکنون در سایت ما نقد و معرفی شده‌اند به رمان نوجوان می‌پردازد.

برای من لذت‌بخش‌ترین بخش خواندن رمان نوجوان مواجهه با مفاهیمی مثل خیال‌پردازی، امید، آرمان و آرزو است. قهرمان‌های این رمان‌ها جنگجو هستند، برای زندگی کردن و دست یافتن به وضعیت تعادل می‌جنگند و همین قهرمان‌ها رویاهای مخاطبانشان را شکل می‌دهند. در رمان‌های نوجوان زندگی از هر چیزی قوی‌تر است، در نهایت این زندگی است که با تمام پستی‌ها و بلندی‌هایش پیروز می‌شود، حتی در برابر مرگ. در رمان کودک این اتفاق نمی‌افتد، آینده برای کودک معنایی موهوم است، زندگی‌اش در لحظه تصویر می‌شود. در رمان بزرگ‌سال هم دنیا با همه‌ی مصائبش پیش روی قهرمان گسترده است، مصائبی که ممکن است او را از پا دربیاورد.

جنگ مسلماً تاثیر واضح و آشکاری روی زندگی کودکان و نوجوانانی گذاشت که آن را تجربه کردند. کودکان آن روز که حالا کودکی خود را با صدای آژیر خطر به یاد می‌آورند و نوجوانانی که شناسنامه‌های خود را برای رفتن به جبهه دستکاری کردند، تاثیرش را فراموش نمی‌کنند. کودکان و نوجوانان نسل‌های بعدی نیز با خاطره این جنگ درگیر بودند. اما این جنگ هشت‌ساله در ادبیات کودک و نوجوان چه بروز و ظهوری داشت؟ در این مطلب مریم محمدخانی در پی پاسخ این سوال، به سه نمونه موفق از حضور جنگ در رمان‌های نوجوان اشاره می‌کند.

در حالی‌که بیشتر کتاب‌های تصویری بازار ایران از ادبیات انگلیسی‌زبان و مخصوصاً کشور آمریکا برای ترجمه انتخاب می‌شوند، دیدن تصاویر ساده و فضای شاعرانه و متفاوت کتابی فرانسوی شبیه نشستن زیر سایه‌ی یک درخت است، فرصتی برای فاصله گرفتن از روزمرگی‌ها و کشف دوباره‌ی دنیای اطراف.

مجموعه‌ی «پتش خوارگر» یک پنج جلدی ناتمام است که براساس داستان‌های اوستا و بندهشن نوشته شده است. جهان کتاب، جهانی اسطوره‌ای و پر از عجایب است و به عبارتی حلقه‌ی گم‌شده‌ی ادبیات کودک و نوجوان ماست. داستان پتش خوارگر برپایه‌ی مفهوم «فره» بنا شده، فره ایزدی که از دست پادشاه گریخته و جهان را دچار هرج و مرج کرده است. همان دوگانه‌ی معروف خیر و شر؛ یک طرف نیروی خیر صف‌آرایی کرده و طرف دیگر دیوها از زیر زمین به روی زمین هجوم آورده‌اند.

دیوید آلموند، نویسنده‌ی انگلیسی است که در سال ۲۰۱۰ برنده‌ی جایزه‌ی هانس کریستین آندرسن شد. او در این کتاب به سادگی نگاهش را به نمایش می‌گذارد، نگاهی که نشان می‌دهد برای کودکان از همه چیز می‌توان گفت. برای کودکان می‌توان از بحران اقتصادی و فاصله‌ی طبقاتی حرف زد. می‌توان داستان کودکانی را روایت کرد که زندگی‌شان به‌خاطر برهم‌خوردن معادلات بازار و تغییرات جامعه‌ی جهانی به هم می‌ریزد، مثل اتفاقی که برای استنلی پاتز افتاده. پسری که بعد از مرگ پدر و مادرش با عمو و زن‌عمویش زندگی می‌کند. عموی او در کارخانه‌ی کشتی‌سازی کار می‌کرد، کارخانه‌ای که حالا تعطیل شده و کارگران زیادی بیکار شده‌اند…

داستان «گرگ‌های توی دیوار» بر لبه‌ی واقعیت و خیال حرکت می‌کند، تصویرگری متفاوت و پر از جزئیاتی دارد و با این مشخصات برای خواننده‌اش فرصتی فراهم می‌کند برای کشف و جست‌وجو. تلاش نویسنده‌ی کتاب،نیل گیمن در کنار تصویرگری دیو مک‌کین از کنار هم نشستن متن و تصویر، روایتی ساخته که دنبال کردنش برای کودک لذت‌بخش خواهد بود