برچسب: علوم سیاسی

صبح روز ۲۰ نوامبر ۱۹۷۹ برابر با اول محرم ۱۴۰۰ ه.ق و ۲۹ آبان سال ۱۳۵۸ گروهی حدود ۵۰۰ نفره از یاران جهیمان با اسلحه وارد مسجدالحرام شدند و با گروگان گرفتن حجاج و کشتن چند تن از ماموران امنیتی قیام خود را آغاز کردند. دربار سعودی، افکار عمومی جهان عرب و کشورهای غربی از این اتفاق شگفت‌زده شدند. این دومین اتفاق مهم دنیای اسلام در سال 1979 (بعد از انقلاب ایران) بود. جریان‌های بنیادگرا که در دهه هشتاد میلادی برای جهاد رهسپار افغانستان شدند و در دهه نود به تروریسم روی آوردند و از جمله شبکه القاعده را ساختند پس از قیام جهیمان ظهور کردند.

فرانسیس فوکویاما بعد از سقوط اتحاد شوروی کتاب حالا دیگر مشهوری نوشت به نام «پایان تاریخ و واپسین انسان» که در این کتاب استدلال می‌کرد لیبرال دموکراسی ذاتاً «نقطه‌ی پایانی تکامل ایدئولوژیک ‌بشریت است.» سه دهه بعد اما فوکویاما در کتاب جدیدش «لیبرالیسم و ناخشنودی‌های آن» (که نام آن بازی ظریفی با کتاب فروید «تمدن و ناخشنودی‌های آن» دارد) بیان می‌کند که چطور حقوق سیاسی و آزادی‌های مدنی در پانزده سال گذشته در اقصی نقاط دنیا رو به پس‌روی داشته است و به بازنگری در آرای خود ادامه داده است. اندرو آنتونی در این نقد که 8 مارس 2022 در نشریه چپ‌گرای گاردین به چاپ رسیده روند تغییرات فکری فوکویاما را بررسی می‌کند.

واتسلاو هاول در جستار بلند خود «قدرت بی‌قدرتان» شرایط اختناق کشورش چکسلواکی در سال 1978 را ترسیم می‌کند. از نظر او کشورش دچار نظامی پساتوتالیتر است. یک دیکتاتوری ایدئولوژیک که در آن بیشتر از آن‌که شخص یا طبقه حاکم مهم باشد، مجموعه‌ای از آیین‌ها اختناق را برقرار می‌کند. تمام جامعه در این سیستم دروغ سهیم است و بنابراین اولین کار یک نیروی آزادیخواه‌ بیرون از زدن از این چنبره دروغ، و پیوستن به جبهه حقیقت است. هرکس، به نوبه‌ی خود.

مائوریتسیو ویرولی، نویسنده و متفکر برجسته‌­ی ایتالیایی ضدفاشیست، سعی دارد در این کتاب، میهن‌ ­پرستی را به شکلی تاریخی در سخن پیامبران، شاعران و مبلغان عشق به میهن به نحوی تاریخی جستجو کند. او معتقد است ارزش­‌های لیبرالیسم به اندازه‌­ی کافی برانگیزاننده نیست که بتواند مردم را در مقابل کمونیسم، فاشیسم و نازیسم متحد کند. به بیانی او بنیان نظرات عامه‌­ی مردم غیرمتخصص در امر اندیشه‌­ی سیاسی را بر مبنای چیزی جدای از منطق و استدلالات آزادی­خواهانه‌­ی لیبرالیستی می‌­داند و ریشه‌­ی آن را در اعماق وجود و احساسات افراد جستجو می‌­کند. به زبان ساده او به دنبالی زبانی رتوریک برای میهن‌­پرستی است که همگان بتوانند با آن همدلی داشته باشند.

آیا قرار نیست به تدریج جهانی بدون مرز داشته باشیم که در آن حاکمیت ملی به امری بی‌معنا تبدیل شود؟ این همه دیوارکشی (که معروف‌ترین آن‌ها بین آمریکا و مکزیک، در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، یا در مرزهای ترکیه و ایران دارند کشیده می‌شوند) در عصری که خود را دوران جهانی شدن یا «گلوبالیزاسیون» می‌خواند چه معنایی دارد؟ کتاب «دیوار و دولت: افول حاکمیت» درباره همین پرسش است. وندی براون معتقد است که دیوارها معمولاً در رسیدن به اهدافی که برای‌شان ساخته شده‌اند مثل جلوگیری از مهاجرت، قاچاق و حفاظت از حملات تروریستی ناموفق‌اند اما در خلق یک فضای روانی امنیت و احساسِ محافظت‌شده‌بودن، موفق‌اند.

روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تا سال‌ها درگیر مشکلات داخلی بود. ابرقدرتی از میان رفته بود و روسیه به عنوان ولیعهد آن هنوز لرزان‌تر از آن بود که نفوذ پدر را برقرار کند. در طول دوره بیش از بیست ساله‌ی سلطه‌ی پوتین بر این کشور، بسط نفوذ روسیه در دنیا و از جمله در منطقه استراتژیک این دنیا یعنی خاورمیانه از اهداف روسیه‌ی پوتینی بوده است. مداخله نظامی آن کشور در سوریه و به دنبال آن فعالیت این کشور در حوزه انرژی پایه‌گذار این نفوذ بود. هرچند که حمله نظامی به اوکراین (که بعد از نوشتن کتاب اتفاق افتاده) بسیاری از روندهای پیشین را به هم زده است. ابومسلم خراسانی پژوهشگر افغانستانی حوزه امنیت بین‌الملل به بررسی این کتاب پرداخته است.

تحلیل و پژوهش‌های بسیار کمی در مورد رفتار مردم روسیه یا تاریخ‌شان به عنوان نیرویی مستقل وجود دارد. و عمده تحقیقات فقط بر شخص پوتین متمرکز است و او را فردی فرصت‌طلب می‌داند که برای کسب ثروت و قدرت بیشتر تلاش می‌کند. لانگدن و تیسمانانو این رویکرد را عمیقاً خطرناک می‌دانند چرا که به همدستی یا تمایل مردم برای داشتن رهبری قدرت‌طلب بی‌اعتنا است و تصویری گمراه کننده را به دست می‌دهد و به غلط پوتین را از عرف روس‌ها مبرا می‌کند. آن‌ها در کتاب «دموکراسیِ پوتین» سعی می‌کنند زاویه دید روس‌هایی را به خواننده معرفی کنند که نیروی پشت پوتین هستند. فریفتگان پوتینیسم.

آن‌چه باعث بالا رفتن رفاه عمومی، گردش فعالانه مالی، رشد فرهنگی و در یک کلام توسعه می‌شود چیزی غیر از وجود منابع اولیه و استعدادهای انسانی است. کتاب در سایه خشونت به این موضوع می‌پردازد که علت اصلی ناممکن بودن توسعه در بعضی از کشورها تنها ناشی از بی‌کفایتی سیاستمداران نیست بلکه نهادهای اقتصادی نیز در راستای اهداف سیاسی دستکاری می‌شوند و عمده‌ی هزینه‌ها صرف نظام سیاسی با دسترسی‌های محدود برای گروهی خاص می‌شود و چیزی در انتها برای توزیع بین گروه‌های مختلف باقی نمی‌ماند و توسعه محقق نمی‌شود.