مشهور است که شهر در ادبیات ما شخصیت نمی‌شود و اغلب نقش پس‌زمینه را بازی می‌کند اما به هرحال تصویر تهران از دیرباز در ادبیات داستانی‌مان قابل پی‌گیری است. در این نوشته بدون ادعای «تمام‌شماری» و «جامع‌نگری»، از میان داستان‌ها و رمان‌های قدیم و جدید، دست به تکه‌خوانی زده‌ایم تا تصویر و روایت تهران را در متون ادبی مرور کنیم.
اگرچه محتوای تصویری اینستاگرام از ابتدا متهم بوده به تولید محتوای سطحی و اتلاف وقت اما حالا بر اساس ریاکاری یا حقیقت، اینستاگرام خیلی جریان‌سازتر و پرتعدادتر از هر شبکه‌ی اجتماعی دیگری در ایران دارد در راستای افزایش کمّی فرهنگ مطالعه گام برمی‌دارد. انتشار عکس‌های«خواندن» و «کتاب‌خریدن» حسابی مورد استقبال قرار گرفته و اینفلوئنسرها و سلبریتی‌های زیادی در این فضا کمپین‌های کتابخوانی راه انداخته‌اند.
دستاورد مرادی کرمانی برای ادبیات ما جز جایزه‌های جهانی و موفقیت‌های داخلی، زبانی صیقل‌خورده است که هر روایت پیش‌پا افتاده‌ای را تبدیل به قصه‌ای به یاد ماندنی می‌کند. تسلط نویسنده بر افسانه‌ها و عقاید فولکور که در آثار دیگرش هم پیداست در «قاشق چای‌خوری» هم سرمنشأ داستان‌های قدرتمندی شده که بی هیچ زور اضافه و تصنعی نسل امروز را با قصه‌های دیروز آشنا می‌کند.
«روزها و رؤیاها» یک رمان فلسفی با داستانی عاشقانه است. پیام یزدانجو در این کتاب بیش از آن‌که داستان‌پردازی و قهرمان‌پروری کند دست به مرور و بازخوانی آثاری می‌زند که دوستشان دارد، با ایده‌ها و مفاهیم بازی می‌کند و به نوعی فلسفه می‌بافد؛ اتفاقی که در کتاب شکل چندان دلچسب و موفقی نداشته و به مذاق خواننده‌ی در پی «قصه» خوش نمی‌آید. «روزها و رؤیاها» پنج فصل دارد: «سرخوشی، زیبایی، جاودانگی، سفر و بخشایش».
«بیوه‌ها» داستان سوگواران و یادنامه‌ای برای گمشدگان است. قصه‌ی زنانی که بر لب رودخانه‌ی روستا نشسته‌اند تا جنازه‌ی مردان گمشده‌شان را از آب بگیرند. مردانی که به دست پلیس مخفی حکومت ربوده شده و حالا رژیم دیکتاتوری از تحویل جنازه‌هایشان هم امتناع می‌کند. دورفمن در این کتاب به زنان سرزمینش چهره و زبانی به یاد ماندنی داده است. در صدر تصویر دسته‌ی سوگواران متحد، هیئت پیرزنی سیاه‌پوش با چشمانی خشک شده از اندوه خواننده را رها نخواهد کرد.
«خود دوست داشتنی من» که با عنوان اصلی «جین، روباه و من» در سال ۲۰۱۳ منتشر شده داستانی برای خودباوری نوجوانان است. نوجوانانی که در گیرودار بلوغ و شکل‌گیری شخصیت‌شان به مشکلات زیادی برمی‌خورند. این کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که چطور نوجوانان می‌توانند از مشکلات پیش آمده عبور و وجه شناختی خود را کامل کنند، صادقانه وضعیت موجود بین نوجوانان را نشان می‌دهد و در آخر با گذر از بحران به‌خوبی عزت نفس را به قهرمان داستان برمی‌گرداند.
«نه داستان» را قبلاً با ترجمه‌ی «دلتنگی‌های نقاش خیابان چهل و هشتم» دیده بودیم. مجموعه‌ای از بهترین داستان‌های جی. دی سلینجر که در ایران به خوبی شناخته شده است. او نویسنده‌ای است که به ظاهر همه چیز را ساده می‌کند. با توصیف‌ها و ستایش‌های ضمنی‌اش از مفاهیم انسانی به قصه‌هایش رنگ و بویی کمابیش رمانتیک می‌دهد و به خصوص آن‌جایی که شخصیت‌های اصلی‌اش کودک یا نوجوان‌اند هرچه بیشتر در ذهن برخی از خوانندگان این تصور و تعبیر را ایجاد می‌کند که با نویسنده‌ای غیرجدی و داستان‌هایی صرفاً سرگرم‌کننده طرف است. این کودکانِ عموماً عجیب و رؤیازده اما اغلب بر لبه‌ی عمیق‌ترین چاه‌های فلسفی ایستاده‌اند.
آیا سفرکردن در معنای مرسومش نمی‌تواند برای آدم‌هایی بیهوده و کسل‌کننده باشد؟ در دنیای بیرون از زندان و انزوا چه خبر است؟ کدام مقصد کشف نشده برای مای مسافر باقی مانده تا پرچمی به نام خودمان را بر فرازش برپا کنیم؟ یک افسر فرانسوی که در دوئل با افسری ایتالیایی پیروز شده و به عنوان مجازات شش هفته حبس خانگی گرفته، روزنوشت‌هایش از دوران حبس‌خانگی را تبدیل به این کتاب کرده است. سفرنامه‌ای کوتاه، زندگی‌نامه‌ای خودنوشت و اعتراف‌های مردی که می‌خواهد تهدیدِ محکومیت را به فرصتی برای لذّت بدل کند.
در خانه‌ی برادر پژوهشی است درباره‌ی چند و چون چهار دهه میزبانی دولت و ملت ایران از پناهندگان و مهاجران افغانستانی. آرش نصراصفهانی که در این پژوهش دلایل طرد اجتماعی و عدم ادغام افغانستانی‌ها با جامعه‌ی ایران را شرح می‌دهد در دو سطح خُرد و کلان به سیاست‌های دولت ایران در طول این چهل سال و تجربه‌ی زیسته‌ی افغانستانی‌های ساکن ایران می‌پردازد.
رمانی که در یک فضای رفت و برگشتی میان تهران و مزار‌شریف نوشته شده. قصه‌ی هردو شهر را راوی یکسانی، یک فصل در میان از زاویه دید بوبو و اَیا در مزار و تهران تعریف می‌کند.
مشهور است که شهر در ادبیات ما شخصیت نمی‌شود و اغلب نقش پس‌زمینه را بازی می‌کند اما به هرحال تصویر تهران از دیرباز در ادبیات داستانی‌مان قابل پی‌گیری است. در این نوشته بدون ادعای «تمام‌شماری» و «جامع‌نگری»، از میان داستان‌ها و رمان‌های قدیم و جدید، دست به تکه‌خوانی زده‌ایم تا تصویر و روایت تهران را در متون ادبی مرور کنیم.
اگرچه محتوای تصویری اینستاگرام از ابتدا متهم بوده به تولید محتوای سطحی و اتلاف وقت اما حالا بر اساس ریاکاری یا حقیقت، اینستاگرام خیلی جریان‌سازتر و پرتعدادتر از هر شبکه‌ی اجتماعی دیگری در ایران دارد در راستای افزایش کمّی فرهنگ مطالعه گام برمی‌دارد. انتشار عکس‌های«خواندن» و «کتاب‌خریدن» حسابی مورد استقبال قرار گرفته و اینفلوئنسرها و سلبریتی‌های زیادی در این فضا کمپین‌های کتابخوانی راه انداخته‌اند.
دستاورد مرادی کرمانی برای ادبیات ما جز جایزه‌های جهانی و موفقیت‌های داخلی، زبانی صیقل‌خورده است که هر روایت پیش‌پا افتاده‌ای را تبدیل به قصه‌ای به یاد ماندنی می‌کند. تسلط نویسنده بر افسانه‌ها و عقاید فولکور که در آثار دیگرش هم پیداست در «قاشق چای‌خوری» هم سرمنشأ داستان‌های قدرتمندی شده که بی هیچ زور اضافه و تصنعی نسل امروز را با قصه‌های دیروز آشنا می‌کند.
«روزها و رؤیاها» یک رمان فلسفی با داستانی عاشقانه است. پیام یزدانجو در این کتاب بیش از آن‌که داستان‌پردازی و قهرمان‌پروری کند دست به مرور و بازخوانی آثاری می‌زند که دوستشان دارد، با ایده‌ها و مفاهیم بازی می‌کند و به نوعی فلسفه می‌بافد؛ اتفاقی که در کتاب شکل چندان دلچسب و موفقی نداشته و به مذاق خواننده‌ی در پی «قصه» خوش نمی‌آید. «روزها و رؤیاها» پنج فصل دارد: «سرخوشی، زیبایی، جاودانگی، سفر و بخشایش».
«بیوه‌ها» داستان سوگواران و یادنامه‌ای برای گمشدگان است. قصه‌ی زنانی که بر لب رودخانه‌ی روستا نشسته‌اند تا جنازه‌ی مردان گمشده‌شان را از آب بگیرند. مردانی که به دست پلیس مخفی حکومت ربوده شده و حالا رژیم دیکتاتوری از تحویل جنازه‌هایشان هم امتناع می‌کند. دورفمن در این کتاب به زنان سرزمینش چهره و زبانی به یاد ماندنی داده است. در صدر تصویر دسته‌ی سوگواران متحد، هیئت پیرزنی سیاه‌پوش با چشمانی خشک شده از اندوه خواننده را رها نخواهد کرد.
«خود دوست داشتنی من» که با عنوان اصلی «جین، روباه و من» در سال ۲۰۱۳ منتشر شده داستانی برای خودباوری نوجوانان است. نوجوانانی که در گیرودار بلوغ و شکل‌گیری شخصیت‌شان به مشکلات زیادی برمی‌خورند. این کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که چطور نوجوانان می‌توانند از مشکلات پیش آمده عبور و وجه شناختی خود را کامل کنند، صادقانه وضعیت موجود بین نوجوانان را نشان می‌دهد و در آخر با گذر از بحران به‌خوبی عزت نفس را به قهرمان داستان برمی‌گرداند.
«نه داستان» را قبلاً با ترجمه‌ی «دلتنگی‌های نقاش خیابان چهل و هشتم» دیده بودیم. مجموعه‌ای از بهترین داستان‌های جی. دی سلینجر که در ایران به خوبی شناخته شده است. او نویسنده‌ای است که به ظاهر همه چیز را ساده می‌کند. با توصیف‌ها و ستایش‌های ضمنی‌اش از مفاهیم انسانی به قصه‌هایش رنگ و بویی کمابیش رمانتیک می‌دهد و به خصوص آن‌جایی که شخصیت‌های اصلی‌اش کودک یا نوجوان‌اند هرچه بیشتر در ذهن برخی از خوانندگان این تصور و تعبیر را ایجاد می‌کند که با نویسنده‌ای غیرجدی و داستان‌هایی صرفاً سرگرم‌کننده طرف است. این کودکانِ عموماً عجیب و رؤیازده اما اغلب بر لبه‌ی عمیق‌ترین چاه‌های فلسفی ایستاده‌اند.
آیا سفرکردن در معنای مرسومش نمی‌تواند برای آدم‌هایی بیهوده و کسل‌کننده باشد؟ در دنیای بیرون از زندان و انزوا چه خبر است؟ کدام مقصد کشف نشده برای مای مسافر باقی مانده تا پرچمی به نام خودمان را بر فرازش برپا کنیم؟ یک افسر فرانسوی که در دوئل با افسری ایتالیایی پیروز شده و به عنوان مجازات شش هفته حبس خانگی گرفته، روزنوشت‌هایش از دوران حبس‌خانگی را تبدیل به این کتاب کرده است. سفرنامه‌ای کوتاه، زندگی‌نامه‌ای خودنوشت و اعتراف‌های مردی که می‌خواهد تهدیدِ محکومیت را به فرصتی برای لذّت بدل کند.
در خانه‌ی برادر پژوهشی است درباره‌ی چند و چون چهار دهه میزبانی دولت و ملت ایران از پناهندگان و مهاجران افغانستانی. آرش نصراصفهانی که در این پژوهش دلایل طرد اجتماعی و عدم ادغام افغانستانی‌ها با جامعه‌ی ایران را شرح می‌دهد در دو سطح خُرد و کلان به سیاست‌های دولت ایران در طول این چهل سال و تجربه‌ی زیسته‌ی افغانستانی‌های ساکن ایران می‌پردازد.
رمانی که در یک فضای رفت و برگشتی میان تهران و مزار‌شریف نوشته شده. قصه‌ی هردو شهر را راوی یکسانی، یک فصل در میان از زاویه دید بوبو و اَیا در مزار و تهران تعریف می‌کند.
Thanks for clicking. That felt good.
Close
