برچسب: رمان فارسی

«پرده آهنین» رمانی است مفرح و قصه‌محور و طناز. قصه‌ای ساده‌ دارد و روایتی سرراست‌: راویِ خبرنگار رمان قرار است مهم‌ترین و نان‌وآب‌دارترین مصاحبه‌ی دورانِ حرفه‌ای‌اش را با «جهانگیر فاتحی» انجام بدهد: مصاحبه‌ای که اگر انجام بشود زندگی‌اش را زیر و رو خواهد کرد. اما این جهانگیر فاتحی کیست؟ شاید بی‌راه نباشد اگر بگوییم سراسر رمان در حکم پاسخی به این سوال است. جهانگیر فاتحی نویسنده‌ای است که در سال‌های پیش از انقلاب چند رمان منتشر کرده است و بعد از آن هم محو شده است؛ هم خودش و هم خاطره‌اش.

پرداختن به کشمکش‌های یک زن متاهل و البته مادر در آستانه چهل‌سالگی به خودی خود جذاب و پُرکِشش است؛ چه برسد به این‌که پای داغ عشقی قدیمی و ناکام هم به داستان باز شود تا صفت جسارت هم قرین جذاب بنشیند. ناهید طباطبایی عمیق می‌بیند، اما ساده روایت می‌کند. او به اصل قصه گفتن وفادار می‌ماند و به مخاطبش احترام می‌گذارد و با بیراهه رفتن و دست انداختن خواننده آزار نمی‌‌رساند.

تم اصلی رمان تخم شر تضادی‌ است بین کششی به زندگی عادی ــ مثل همه ــ و یک جور آرمان‌خواهی یا حقیقت‌جویی یا تردید یا هرچه می‌خواهیم اسمش را بگذاریم. آدم‌هایی که در این رمان می‌بینیم روشنفکران و کتاب‌خوان‌های مملکت‌اند که بیشترشان از فضای سنتی شهرستانی به تهران آمده‌اند و در کشمکش‌اند میان چیزهایی که می‌خوانند و ضرورت‌های مالی و غریزی زندگی. کتاب خواندن زیاد برای هیچ‌یک رستگاری به بار نمی‌آورد. سهراب نمونه‌ی اعلا و افراطی این وضعیت است، اما دیگران هم گلی به سر خودشان یا جامعه نمی‌زنند.

شهرت این رمان تا جایی است که غالباً عباس معروفی را با «سمفونی مردگان» می‌شناسند، همان‌طور که احمد محمود را با «همسایه‌ها» و هوشنگ گلشیری را با «شازده احتجاب» و غلامحسین ساعدی را با «عزاداران بیل». نویسنده نقد دلیل ماندگاری «سمفونی مردگان» را در پیوند آن با کهن‌الگوها و اسطوره‌های زنده در حافظه جمعی ایرانی می‌داند و اعتقاد دارد دو عنصرِ زمان و راوی؛ و دو چارچوبِ اسطوره و تاریخ؛ یک فضایِ خیالی می‌سازند که روایت را فراتر از خط داستانی‌اش می‌برد.