برچسب: رمان ایرانی

در شماره نوروز 72 مجله آدینه که آن روزها اگر نگوییم بهترین، یکی از بهترین نشریات روشنفکرانه کشور به شمار می‌رفت نقدی یک‌صفحه‌ای بر رمان آن زمان تازه منتشرشده «خانه ادریسی‌ها» چاپ شده است. اقبال معتضدی در این نقد به رمان بزرگ غزاله علیزاده پرداخته است. در بخشی از متن می‌خوانیم: «رمان از نظر سبک به شیوه رمان‌های بزرگ قرن نوزدهمی نوشته شده است. اما موضوع رمان انقلاب است، آن هم انقلاب به شیوه قرن بیستمی. از روسیه بزرگ تا آمریکای لاتین، از خاور دور تا اروپای مرکزی و افریقا و خاورمیانه. نویسنده خود بخشی از این تجربه جهانی را زندگی کرده، از این رو حوادث کتاب بیشتر حقیقت‌نماست تا تخیلی، رئالیسم بر فانتزی تفوق دارد»

می‌­گویند: «ادبیات درست ادبیاتی است که عامه بخوانند و خواص تحسینش کنند» بر همین اساس می­‌شود با خیال راحت گفت که اسماعیل فصیح خالق برخی از بهترین آثاری است که با این تعریف سازگاری دارد. نویسنده‌­ی تصویرگر زندگی، دغدغه، نگرش و رنج­‌های طبقه­ متوسط شهری. آدم‌­های معمولی طبقه‌­ی متوسط شهری. همان آدم­‌هایی که خیلی از ما جزوش هستیم. فصیح آیینه­‌ی پیش روی ماست تا خود را در آثارش ببینیم. دوم اسفند سالروز تولد این نویسنده کمتر قدردیده ادبیات داستانی ماست.

زندگی کارمندی و متوسطی که همه آدم‌ها در بزرگسالی بالاخره آن را می‌پذیرند. همان نوع از زندگی که متال‌بازِ راوی و پروتاگونیست رمان نمی‌تواند به آن تن بدهد. و بدیل این زندگی، بی‌خانمانی و بی‌سامانی و در نهایت ایستادن بر سر دوراهی تسلیم یا نابودی است. همان چیزی که بدنه‌ی اصلی کتاب را تشکیل می‌دهد. ما در این‌جا فرصت داریم چنین شخصیتی را از درون بشناسیمش. شاید وظیفه‌ی ادبیات هم همین باشد که لحظاتی فارغ از سود و زیان زندگی واقعی بتوانیم آدم‌های بسیار متفاوت و بسیار ناسازگار را بشناسیم. و ببینیم که در پس ظاهر پرخاشگر و زبان بی‌نزاکت می‌تواند انسانی حتی احساساتی نفس بکشد.

«درخت خون» گفتگویی است با تاریخ ادب فارسی. نثر کتاب قوی و جاهایی مسجع است با کلمه و ترکیب‌های بدیع و اشارات ظریف، درباره نقاش یا بهتر است بگوییم‌ هنرمندی که در زمانه خود ابتدا درست درک نمی‌شود و تصمیم به خودکشی دارد، اما گردش ایام آنگونه نیست که انتظارش را دارد و او هرگز موفق نمی‌شود خود را بکشد. در عوض روزگار چنان می‌گردد تا او را به جایی برساند که طبعاً آنجا باید تحقق تمام آرزوهای او باشد، اما باز هم دور گردون آنگونه که باید نمی‌چرخد.

بنفش مایل به لیمویی؛ یک بازیگر زن که در چند دهه پیش ممنوع‌الکار شده، همراه تنها دخترش -و بدون همسر- از ایران رفته. حالا سال‌ها بعد در پاریس -جایی که توانسته به عنوان یک هنرمند دیده شود و نام و جایگاهی پیدا کند- در دیداری با همسر سابقش و همسر و فرزند او به مرور زندگی‌اش می‌پردازد. داستان یاسمن خلیلی‌فرد از معدود رمان‌های ایرانی است که روایت‌گر زندگی سخت هنرمندان سینما و تئاتر ایران در دهه 60 شمسی است.

سخت‌پوست داستان خانواده‌ای از اهالی شهری ساحلی در شمال است که زندگی‌شان از راه خدمت‌رسانی به تهرانی‌هایی می‌گذرد که در آن دیار ویلایی دارند یا ویلایی اجاره می‌کنند، به قول کتاب «ویلایی‌ها». شخصیت اصلی داستان (پروتاگونیست قصه) داوود پدر خانواده است؛ نمی‌گویم قهرمان داستان چون داوود به همه چیز می‌ماند جز «قهرمان». سخت‌پوست داستان پدران و پسران هم هست، تصویری زیبا و پیچیده از پدر-پسری. احساس عشق و نفرت همزمان نسبت به پدری که یک جوری نمی‌تواند به زندگی‌اش سروسامانی بدهد و ناچار دل به مردمانی می‌سپارد که انگار دریا و ساحل و شهر را خریده‌اند. و این‌که پسرها با همه‌ی رویکرد متضادشان هر روز بیشتر شبیه پدر می‌شوند.

درباره تجاوز و آزار جنسی در بسیاری از داستان‌های فارسی روایت‌هایی وجود دارد. اما روایت خود زنان از این ماجرا چگونه بوده است؟ آیا به سراغش رفته‌اند و چه تصویری از این شرایط و زنانی که گرفتار چنین موضوعی شده‌اند، ترسیم کرده‌اند؟