سایت معرفی و نقد کتاب وینش
سایت معرفی و نقد کتاب وینش

برچسب: دایی جان ناپلئون

دایی‌ جان

حزن‌انگیزی‌های رمان دایی‌ جان ناپلئون

برای بسیاری از ما «دایی‌ جان ناپلئون» یادآور لحظات مفرح و بامزه‌ا‌ی است که شخصیت‌های دوست‌داشتنی آن خلق کرده‌اند؛ از شیرین‌زبانی‌های مش‌قاسم گرفته تا بدبیاری‌های دوستعلی‌خان و سیاحت مردگان خانم فرخ‌لقا. با وجود این، ما شاهد موقعیت‌هایی نیز هستیم که گهگاه تلخی و گزندگی آن از وجه خنده‌آور ماجرا پیشی می‌گیرد. از جمله شکست راوی در اولین تجربه‌ی عاشقانه‌اش که خود پزشکزاد نیز تلویحاً در افتتاحیه‌ی معروف رمان، سرنوشت تراژیک این عشق را پیشاپیش به خواننده وعده می‌دهد؛ وقتی که می‌گوید «تلخی‌ها و زهر هجری که کشیدم بارها مرا به این فکر انداخت که اگر یک دوازدهم یا یک چهاردهم مرداد بود شاید اینطور نمی‌شد.»

نقد کتاب

شما از نقد کتاب چه انتظاری دارید؟

برای سومین سال پیاپی هفته‌ای پنج نقد کتاب در سایت وینش منتشر کردیم. از ابتدا اعتقاد داشتیم چیزی که جایش خالی است همین نقد کتاب است. اما شما که خواننده این سایت هستید، چه انتظاری از نقد کتاب دارید؟ در پایان سال 1400 نگاهی انداختیم به نقدهای منتشرشده و آمار بازدید‌های این نقدها (که از امکاناتی است که دنیای دیجیتال در اختیار همه گذاشته) و پنج نقدی را که مخاطبین سایت ما بیشتر از بقیه به آن‌ها مراجعه کرده‌اند انتخاب کردیم. همچنین از شما می‌خواهیم در نظرسنجی ما شرکت کنید و به سوالات ما درمورد نقد کتاب پاسخ دهید. نظرسنجی‌‌ای که بدون هدیه هم نیست. در آستانه سال نو، مجموعه وینش، نوروز و بهار و سال و عمر بابرکتی برای شما مخاطبین وینش آرزو می‌کند.

آسمون ریسمون

شعر نو، نیمدار، کهنه در وصف انگبین ناموس!

ایرج پزشکزاد در سال‌های دهه 30 برای خوانندگان مجله فردوسی و علاقه‌مندان به هنر و ادبیات با مطالب طنزی شناخته‌شده بود که با عنوان «آسمون ریسمون» می‌نوشت و در آن با زبانی طنز آثار ادبی زمان خودش و جریان‌ها و شخصیت‌های فرهنگی را با زبانی طنز مورد انتقاد قرار می‌داد. این نوشته‌ها اوج هزل روزنامه‌ای اوست. پزشکزاد توان بالایی در ایجاد فضای دراماتیک و خلق فضای نمایشی از طریق دیالوگ‌نویسی دارد و آثارش بیشتر گفتگو محور و متکی بر دیالوگ‌های به‌شدت خنده‌آور است که جای تعریف و توصیف می‌نشیند.

ایرج پزشکزاد

یادی از ایرج پزشکزاد

ایرج پزشکزاد ابتدا کار قلمی را با ترجمه‌ی آثاری از مولیر ،‌ ولتر و رمان‌های تاریخی برای پاورقی نشریات آغاز کرد. برای نشریه فردوسی ستون طنزی می‌نوشت و بیشتر کتاب‌هایش را ابتدا به صورت پاورقی در نشریات منتشر کرد و بعد به صورت کتاب درآورد. بعد از انقلاب مقالاتی سیاسی و اجتماعی و تاریخی نوشت اما طنز را هیچ‌گاه رها نکرد. این مقاله معرفی مختصر کارنامه ادبی اوست.

نقد

شش نقد، شش کتاب

سال گذشته گروهی از اهالی ادبیات و خوانندگان وینش، ده داستان صدسال اخیر را در قالب پویش «صدسال شمسی، ده داستان فارسی» انتخاب کردند. در شش ماه گذشته، پرونده‌هایی برای شش انتخاب اول این نظرخواهی ترتیب دادیم که هر پرونده شامل یک نقد اصلی و چندین یادداشت و مقاله مرتبط با کتاب موردنظر بود.
در این پرونده این شش نقد کتاب را در کنار هم قرار داده‌ایم و دوباره می‌خوانیم.

تابستان، در رمان‌ها

تابستان‌ها شاید مثل پاییز پادشاه فصل‌ها نباشند یا مثل بهار زیبا و تازه محسوب نشوند یا اندازه زمستانی سرد و برفی، مایه‌های دراماتیک نداشته باشند اما در قصه‌ها جای پایی محکم دارند. تابستان‌هایی گرم و طولانی که تعطیلات را به یاد می‌آورند و رخوتِ ظهرها، تفریح در ساحل، بازی بچه‌ها در باغ، شرجی محیط‌های کارگری در جنوب یا حتی آفتابی که چشم مورسو در «بیگانه» را زد. در این پرونده سراغ تصویرهای تابستان در قصه‌ها و رمان‌ها رفته‌ایم.

قهرمانان حماسه‌ای مضحک

میان شخصیت دایی جان ناپلئون با شخصیت‌ دن کیشوت همسانی‌هایی هست: دن کیشوت حکایت زوال پهلوانی و شهسواری قبل از دوران نوزایی است و دایی جان ناپلئون حکایت زوال اشرافیت در سایه تغییر ساختاری دهه‌های ابتدایی قرن حاضر. هردو را می‌توان در چارچوبی که لوکاچ از آن به «قهرمانان مسئله‌دار» تعبیر می‌کند گنجاند. هر دو مظهر طبقاتی اجتماعی‌اند که مهر باطله بر آن خورده است، اما چون نمی‌توانند این زوال را باور کنند، دچار توهم می‌شوند و همه‌چیز و همه‌کس را سرگرم توطئه علیه خود ببینند. ازاین‌رو از نوع قهرمانان حماسه مضحک جای می‌گیرند.

دایی جان ناپلئون

درباره دایی جان ناپلئون

سال گذشته گروهی از اهالی ادبیات و خوانندگان وینش، ده داستان فارسی برگزیده صدسال اخیر را در پویش «صدسال شمسی، ده داستان فارسی» انتخاب کردند. می‌خواهیم پرونده‌هایی برای برخی از این داستان‌ها منتشر و فرصت بیشتری برای نقد و بررسی شش کتاب اول این نظرخواهی فراهم کنیم. در دومین پرونده از این سری پرونده‌ها به کتاب «دایی جان ناپلئون» نوشته ایرج پزشکزاد پرداخته‌ایم. این پرونده‌ها با چهار کتاب دیگر برگزیده‌ی پویش در ماه‌های آینده ادامه پیدا خواهند کرد.

دایی جان ناپلئون دن کیشوت

دن کیشوت ایرانی

در گذر زمان، رمان «دایی جان ناپلئون» به فهرست «خواندنی‌ترین رمان‌های ایرانی» راه یافت. اما در ابتدا رمان مورد اقبال نبود. پزشکزاد نه از گروه ملتزمان ادبی بود و نه جزء آوانگاردها به شمار می‌رفت. جریان مسلط نقدِ زمانه نیز چشم بر کار او بست.حتی وقتی به مدد سریال موفق ناصر تقوایی شهره خاص وعام شد، برای نویسنده خود جایی در جمع نویسندگان جا سنگین دست‌وپا نکرد. زیرا این رمان، مثلاً مانند سووشونِ سیمین دانشور، در زمره رمان‌های ملتزم به گفتمان پُر طرفدارِ غرب‌زدگی، نبود.
این یادداشت از حسن میرعابدینی مولف کتاب «صدسال داستان‌نویسی ایران» در مجله اندیشه پویا شماره ۴۳. خرداد و تیر ۱۳۹۶ چاپ شده است و ما در وینش آن را بازنشر می‌کنیم.

دایی‌ جان

حزن‌انگیزی‌های رمان دایی‌ جان ناپلئون

برای بسیاری از ما «دایی‌ جان ناپلئون» یادآور لحظات مفرح و بامزه‌ا‌ی است که شخصیت‌های دوست‌داشتنی آن خلق کرده‌اند؛ از شیرین‌زبانی‌های مش‌قاسم گرفته تا بدبیاری‌های دوستعلی‌خان و سیاحت مردگان خانم فرخ‌لقا. با وجود این، ما شاهد موقعیت‌هایی نیز هستیم که گهگاه تلخی و گزندگی آن از وجه خنده‌آور ماجرا پیشی می‌گیرد. از جمله شکست راوی در اولین تجربه‌ی عاشقانه‌اش که خود پزشکزاد نیز تلویحاً در افتتاحیه‌ی معروف رمان، سرنوشت تراژیک این عشق را پیشاپیش به خواننده وعده می‌دهد؛ وقتی که می‌گوید «تلخی‌ها و زهر هجری که کشیدم بارها مرا به این فکر انداخت که اگر یک دوازدهم یا یک چهاردهم مرداد بود شاید اینطور نمی‌شد.»

نقد کتاب

شما از نقد کتاب چه انتظاری دارید؟

برای سومین سال پیاپی هفته‌ای پنج نقد کتاب در سایت وینش منتشر کردیم. از ابتدا اعتقاد داشتیم چیزی که جایش خالی است همین نقد کتاب است. اما شما که خواننده این سایت هستید، چه انتظاری از نقد کتاب دارید؟ در پایان سال 1400 نگاهی انداختیم به نقدهای منتشرشده و آمار بازدید‌های این نقدها (که از امکاناتی است که دنیای دیجیتال در اختیار همه گذاشته) و پنج نقدی را که مخاطبین سایت ما بیشتر از بقیه به آن‌ها مراجعه کرده‌اند انتخاب کردیم. همچنین از شما می‌خواهیم در نظرسنجی ما شرکت کنید و به سوالات ما درمورد نقد کتاب پاسخ دهید. نظرسنجی‌‌ای که بدون هدیه هم نیست. در آستانه سال نو، مجموعه وینش، نوروز و بهار و سال و عمر بابرکتی برای شما مخاطبین وینش آرزو می‌کند.

آسمون ریسمون

شعر نو، نیمدار، کهنه در وصف انگبین ناموس!

ایرج پزشکزاد در سال‌های دهه 30 برای خوانندگان مجله فردوسی و علاقه‌مندان به هنر و ادبیات با مطالب طنزی شناخته‌شده بود که با عنوان «آسمون ریسمون» می‌نوشت و در آن با زبانی طنز آثار ادبی زمان خودش و جریان‌ها و شخصیت‌های فرهنگی را با زبانی طنز مورد انتقاد قرار می‌داد. این نوشته‌ها اوج هزل روزنامه‌ای اوست. پزشکزاد توان بالایی در ایجاد فضای دراماتیک و خلق فضای نمایشی از طریق دیالوگ‌نویسی دارد و آثارش بیشتر گفتگو محور و متکی بر دیالوگ‌های به‌شدت خنده‌آور است که جای تعریف و توصیف می‌نشیند.

ایرج پزشکزاد

یادی از ایرج پزشکزاد

ایرج پزشکزاد ابتدا کار قلمی را با ترجمه‌ی آثاری از مولیر ،‌ ولتر و رمان‌های تاریخی برای پاورقی نشریات آغاز کرد. برای نشریه فردوسی ستون طنزی می‌نوشت و بیشتر کتاب‌هایش را ابتدا به صورت پاورقی در نشریات منتشر کرد و بعد به صورت کتاب درآورد. بعد از انقلاب مقالاتی سیاسی و اجتماعی و تاریخی نوشت اما طنز را هیچ‌گاه رها نکرد. این مقاله معرفی مختصر کارنامه ادبی اوست.

نقد

شش نقد، شش کتاب

سال گذشته گروهی از اهالی ادبیات و خوانندگان وینش، ده داستان صدسال اخیر را در قالب پویش «صدسال شمسی، ده داستان فارسی» انتخاب کردند. در شش ماه گذشته، پرونده‌هایی برای شش انتخاب اول این نظرخواهی ترتیب دادیم که هر پرونده شامل یک نقد اصلی و چندین یادداشت و مقاله مرتبط با کتاب موردنظر بود.
در این پرونده این شش نقد کتاب را در کنار هم قرار داده‌ایم و دوباره می‌خوانیم.

تابستان، در رمان‌ها

تابستان‌ها شاید مثل پاییز پادشاه فصل‌ها نباشند یا مثل بهار زیبا و تازه محسوب نشوند یا اندازه زمستانی سرد و برفی، مایه‌های دراماتیک نداشته باشند اما در قصه‌ها جای پایی محکم دارند. تابستان‌هایی گرم و طولانی که تعطیلات را به یاد می‌آورند و رخوتِ ظهرها، تفریح در ساحل، بازی بچه‌ها در باغ، شرجی محیط‌های کارگری در جنوب یا حتی آفتابی که چشم مورسو در «بیگانه» را زد. در این پرونده سراغ تصویرهای تابستان در قصه‌ها و رمان‌ها رفته‌ایم.

قهرمانان حماسه‌ای مضحک

میان شخصیت دایی جان ناپلئون با شخصیت‌ دن کیشوت همسانی‌هایی هست: دن کیشوت حکایت زوال پهلوانی و شهسواری قبل از دوران نوزایی است و دایی جان ناپلئون حکایت زوال اشرافیت در سایه تغییر ساختاری دهه‌های ابتدایی قرن حاضر. هردو را می‌توان در چارچوبی که لوکاچ از آن به «قهرمانان مسئله‌دار» تعبیر می‌کند گنجاند. هر دو مظهر طبقاتی اجتماعی‌اند که مهر باطله بر آن خورده است، اما چون نمی‌توانند این زوال را باور کنند، دچار توهم می‌شوند و همه‌چیز و همه‌کس را سرگرم توطئه علیه خود ببینند. ازاین‌رو از نوع قهرمانان حماسه مضحک جای می‌گیرند.

دایی جان ناپلئون

درباره دایی جان ناپلئون

سال گذشته گروهی از اهالی ادبیات و خوانندگان وینش، ده داستان فارسی برگزیده صدسال اخیر را در پویش «صدسال شمسی، ده داستان فارسی» انتخاب کردند. می‌خواهیم پرونده‌هایی برای برخی از این داستان‌ها منتشر و فرصت بیشتری برای نقد و بررسی شش کتاب اول این نظرخواهی فراهم کنیم. در دومین پرونده از این سری پرونده‌ها به کتاب «دایی جان ناپلئون» نوشته ایرج پزشکزاد پرداخته‌ایم. این پرونده‌ها با چهار کتاب دیگر برگزیده‌ی پویش در ماه‌های آینده ادامه پیدا خواهند کرد.

دایی جان ناپلئون دن کیشوت

دن کیشوت ایرانی

در گذر زمان، رمان «دایی جان ناپلئون» به فهرست «خواندنی‌ترین رمان‌های ایرانی» راه یافت. اما در ابتدا رمان مورد اقبال نبود. پزشکزاد نه از گروه ملتزمان ادبی بود و نه جزء آوانگاردها به شمار می‌رفت. جریان مسلط نقدِ زمانه نیز چشم بر کار او بست.حتی وقتی به مدد سریال موفق ناصر تقوایی شهره خاص وعام شد، برای نویسنده خود جایی در جمع نویسندگان جا سنگین دست‌وپا نکرد. زیرا این رمان، مثلاً مانند سووشونِ سیمین دانشور، در زمره رمان‌های ملتزم به گفتمان پُر طرفدارِ غرب‌زدگی، نبود.
این یادداشت از حسن میرعابدینی مولف کتاب «صدسال داستان‌نویسی ایران» در مجله اندیشه پویا شماره ۴۳. خرداد و تیر ۱۳۹۶ چاپ شده است و ما در وینش آن را بازنشر می‌کنیم.