برچسب: جنگ

در مقابل اخبار ناگوار چطور می‌توانیم به بچه‌هایمان کمک کنیم؟ برای کودکی که در جامعه و از طریق رسانه‌ها مدام با اخبار خشونت‌بار مواجه می‌شود چه کاری از دست ما برمی‌آید؟ این پرونده قرار نیست به روانشناسی کاربردی کودکان و نوجوانان بیانجامد اما از خلال کتاب‌ها و با مرور ادبیاتی که طی سال‌ها در این زمینه تولید شده، به شمای والد، معلم، مربی و یا همراه کودک کمک خواهد کرد تا بهترین کتاب‌هایی که می‌توانید در این زمینه برای بچه‌ها تهیه کنید را بشناسید.

صحبت کردن با کودکان درباره‌ی موضوعاتی مانند مرگ، جنگ، بیماری، بلایای طبیعی و… که اصطلاحاً بار منفی دارند، کار چندان ساده‌ای نیست. با توجه به وضعیت کنونی دنیای ما و پخش شدن روزانه‌ی خبرهای خشونت‌آمیز درباره‌ی جنگ از رسانه‌های مختلف، در این یادداشت از میان کتاب‌های تصویری زیادی که با این موضوع روانه‌ی بازار شده است، چند کتاب با موضوع صلح و دوری از جنگ‌طلبی برای کودکان معرفی می‌کنیم.

سه‌گانه‌ی اکو از پیدا کردن یک سازدهنی شروع می‌شود. این سازدهنی بین سه شخصیت اصلی داستان در چرخش است. اول فردریش آن را پیدا می‌کند و بعد به مایک و آیوی می‌رسد و در نهایت مخاطب با هر سه‌ی این‌ها در یک صحنه بدون آنکه هیچ‌کدامشان از پیوند دهنده‌شان خبر داشته باشند روبه‌رو می‌شود.

این بار صحبت از یک تاریخ‌نگار است. چه چیزی باعث شده در تاریخ‌نگاری جنگ، جعفر شیرعلی‌نیا یک چهره متمایز باشد؟ مواضع او و پرسش‌هایش جنجال‌سازند یا رویکرد خاصی در به سراغ روایت‌های تاریخ جنگ هشت ساله رفتن دارد که باعث شده نام او این روزها به گوش‌ برسد؟
علی سیف‌اللهی روزنامه‌نگار، امتیاز بزرگ شیرعلی‌نیا را آن‌جا می‌بیند که پاهای شیرعلی‌نیا روی زمین است. او روایت‌ها را از منابع رسمی پیشینی استخراج می‌کند و کنار هم می‌چیند و خواننده با دیدن این روایات رسمی در کنار هم به نتایجی گاه غیررسمی می‌رسد.

با گذشت بیش از سه دهه از پایان جنگ تحمیلی، هنوز روزهای جنگ، آدم‌های جنگ و آن‌چه در آن هشت سال گذشت در حافظه ملت ایران زنده است. ملت‌هایی که تاریخ‌شان را می‌توانند به «روایت» تبدیل کنند، در گذر تاریخ زنده‌تر می‌مانند. روایتی گاه خلاقانه (ادبیات داستانی)، گاه پرشور (شعر)، گاه پر از جزئیات و دقیق (تاریخ‌نگاری) و گاه تحلیلی (جامعه‌شناسانه). در این پرونده سعی کردیم به هریک از حوزه‌های زیر تا جای ممکن وارد شویم و بیشتر آن‌هایی را ببینیم که نادیده مانده‌اند.

نه اینکه میدان ادبی ایران دچار تغییر نشد. شد، اما به دست تازه‌شاعرهایی که بی دو زانو نشستن در محضر استاد خود بر کرسی تدریس نشستند و حکم دادند. حضور نداشتن اختیاری یا اجباری قاطبه شاعران مطرح کشور در دهه شصت، بلندگو را به دست جوانانی با استعداد اما گسسته از زنجیره طبیعی شعر فارسی داد. به عبارتی دیگر شاعران مطرح این دوران نه می‌خواستند و نه می‌توانستند بر شانه‌های گذشتگان خود قرار بگیرند تا افق‌های دورتری از مرزهای شعر فارسی را رصد کنند. نتیجه این اتفاق صدایی واحد و بی‌ارتباط به قبل و بعد از خود در دهه شصت شعر فارسی شد.

جنگ مسلماً تاثیر واضح و آشکاری روی زندگی کودکان و نوجوانانی گذاشت که آن را تجربه کردند. کودکان آن روز که حالا کودکی خود را با صدای آژیر خطر به یاد می‌آورند و نوجوانانی که شناسنامه‌های خود را برای رفتن به جبهه دستکاری کردند، تاثیرش را فراموش نمی‌کنند. کودکان و نوجوانان نسل‌های بعدی نیز با خاطره این جنگ درگیر بودند. اما این جنگ هشت‌ساله در ادبیات کودک و نوجوان چه بروز و ظهوری داشت؟ در این مطلب مریم محمدخانی در پی پاسخ این سوال، به سه نمونه موفق از حضور جنگ در رمان‌های نوجوان اشاره می‌کند.

ارمیا معمر، پسری نوزده‌­ساله، دانشجوی عمران و از خانواده‌­ای ثروتمند و سطح بالا، اولین ­بار در کتاب «ارمیا» از رضا امیرخانی معرفی می‌­شود؛ چاپ سال ۱۳۷۴. اما آن‌چه این کاراکتر داستانی را ماندگار می‌کند، حضور مستمر او است در سال‌­های پس از جنگ، در کتاب‌­های بعدی امیرخانی: در «بیوتن» و در «رهش».
ارمیا در کتاب اوایل دهه هفتاد در و بعدها در نیویورک و در آخرین کتاب چاپ‌شده امیرخانی مرد آدم‌گریزی است که ساکن کوه‌ها شده. ارمیا تغییرات زمانه‌ را در قلم نویسنده‌اش بازتاب می‌دهد.