برچسب: اولیتسکایا

روز 24 فوریه سال 2022 میلادی ساعت 5 صبح به وقت محلی خبری منتشر شد که سال‌‌ها بود در اروپا شنیده نشده بود: کیِف، پایتخت کشور اوکراین، هدف بمباران هوایی قرار گرفت. ساعاتی بعد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرد ارتش روسیه دست به عملیات نظامی ویژه در اوکراین زده است. جنگی آغاز شد که تا روز انتشار این مقاله 19 روز از آن گذشته است. روسیه (و بلاروس و اوکراین) با نویسندگانش در دنیا شناخته می‌شود. اما نویسنده‌هایی که ملیت طرفین این جنگ را دارند در قبال آن چه موضعی گرفته‌اند؟ در این مقاله مواضع اهالی ادبیات، اعم از روس‌ها، بلاروس‌ها، اوکراینی‌ها و دیگران را مرور کرده‌ایم.

برخلاف چند کتاب دیگر از لودمیلا اولیتسکایا، که با سال‌ها تأخیر به فارسی درآمده بود، ترجمه‌ی فارسی کتاب‌ تازه‌ی او خیلی زود منتشر شده و حتی به چاپ دوم رسیده است، زودتر از آن‌که انگلیسی‌زبانان و مردم بسیاری از سرزمین‌های دیگر بتوانند آن را به زبان خودشان بخوانند. در این میانه، موضوع کتاب هم آتش شوق خوانندگان را تیزتر می‌کند: روایت رعب‌آور شیوع همه‌گیری طاعون در اتحاد جماهیر شورویِ هشتاد سال پیش، در روزگاری که جهانیان را بلای عالمگیر کووید19 گرفتار کرده است.

وقتی به ادبیات روسیه فکر می‌کنیم بلافاصله غول‌های بزرگ قرن نوزدهمی روس در نظرمان مجسم می‌شوند. گوگول و داستایوفسکی و تولستوی و چخوف و ده‌ها نام دیگر. شاید هم نویسندگان بزرگ نیمه‌ی قرن بیستم مثل پاسترناک و سولژنیتسین. اما امروز در ادبیات روسیه چه خبر است؟ به نظر می‌رسد امروزی‌ها زیر سایه دیروزی‌ها فرصت دیده شدن نیافته‌اند. اما روسیه هیچ‌گاه خالی از نویسندگان نبوده است و لودمیلا اولیتسکایا نویسنده زن 78 ساله از مشهورترین نام‌های ادبیات امروز روسیه است.

«زیبا» مجموعه‌ای است از داستان‌های کوتاه (و بعضاً خیلی کوتاه) لودمیلا اولیتسکایا نویسنده 78 ساله روس که سال 1393 چاپ اول آن به فارسی درآمده است. این اولین اثر ترجمه‌شده اولتیسکایا به فارسی است و داستان‌های این مجموعه داستان‌هایی ساده، با طنزی ملیح، از مردمانی هستند که در اوج بدبختی یا در اوج روزمرگی در نهایت سرنوشت‌شان را با نوعی خوشبینی می‌پذیرند و حتی به فال نیک می‌گیرند.

ویتسا میلر (Vica Miller) معتقد است اولیتسکایا در مناسب‌ترین زمان ممکن، به عنوان یک نویسنده ظهور کرد. پروستریکا (بازسازی‌ها و اصلاحات گورباچف) راه او را برای رسیدن به قله‌ی المپ ادبی هموار کرد. او می‌نویسد: «اگر می‌خواستم نام اولیتسکایا را بر روی نقشه‌‌ی ادبیات جهان حک کنم، رمان‌های قدیمی‌اش را هم‌ردیف کارهای آلیس مونرو (برنده‌ی نوبل ادبیات در سال 2013) قرار می‌دادم. رمان‌های جدیدترش را هم در کنار آثار جان ماکسول کوتسی طبقه‌بندی می‌کردم» آثار اولیتسکایا به بیش از 25 زبان زنده‌ی دنیا ترجمه و 18 بار، برنده‌ی جوایز گوناگون ادبی در سرتاسر جهان شده‌اند. با این حال، سهم زبان انگلیسی از این نمودار، فقط 5 کتاب است.