واتسلاو هاول در جستار بلند خود «قدرت بی‌قدرتان» شرایط اختناق کشورش چکسلواکی در سال 1978 را ترسیم می‌کند. از نظر او کشورش دچار نظامی پساتوتالیتر است. یک دیکتاتوری ایدئولوژیک که در آن بیشتر از آن‌که شخص یا طبقه حاکم مهم باشد، مجموعه‌ای از آیین‌ها اختناق را برقرار می‌کند. تمام جامعه در این سیستم دروغ سهیم است و بنابراین اولین کار یک نیروی آزادیخواه بیرون از زدن از این چنبره دروغ، و پیوستن به جبهه حقیقت است. هرکس، به نوبه‌ی خود.
بدتر از حکومتی که به شعر بی‌توجه باشد، حکومتی است که نسبت به شعر و ادبیات وسواس نشان می‌دهد. در مقاله‌ی پیش رو، مارتین پوچنر، منتقد، فیلسوف ادبی و استاد ادبیات تطبیقی دانشگاه هاروارد، به بازخوانی شرایط زندگی حرفه‌ای شاعران و نویسندگان، در دوران شوروی پرداخته است. او که آنا آخماتووا و الکساندر سولژنتسین را به عنوان نمونه‌های موردی این مقاله برگزیده است، نشان می‌دهد که سامیزدات، چطور توانست مسیر شاعری و نویسندگی در شوروی را تغییر دهد.
ویراستارها در بازار نشر کشورهای غربی نقش بسیار مهمی دارند. کار آن‌ها تنها هموار کردن نثر و تنظیم کردن علائم سجاوندی نیست. اما یک ویراستار، به مفهوم غربی کلمه، چقدر مجاز است در کار نویسنده دست ببرد؟ رابطه‌ی بین گوردون لیش ویراستار کارهای کارور با ریموند کارور نویسنده از این حیث نمونه‌ای از دست بردن حداکثری است. پس از مرگ کارور، با پیگیری تس گالاکر همسر او دست‌نوشته‌های داستانش (که نام آن «مبتدی‌ها» بود و ویراستار بیش از نصف حجم داستان‌ها را حذف کرد و عنوانش را به «وقتی از عشق حرف می‌زنیم از چه حرف می‌زنیم» تغییر داد) را منتشر کرد و نتیجه خیلی‌ها را حیرت‌زده کرد. بعضی مثل استفن کینگ این میزان دست بردن را حتی کین‌توزانه و سنگدلانه دانستند و بعضی دیگر عنوان کردند داستان‌ها بهتر شده‌اند. روبرت صافاریان از دسته دوم است و حتی نسخه ویراستار را «کاروری»تر می‌داند.
فرشته‌ساز اثر استفان برایس نویسنده بلژیکیِ هلندی‌زبان، رمانی است درباره‌ی مذهب، خرافه، هویت، اخلاق، تعلیم و تربیت، و چالش‌های اخلاقی پیشِ روی انسان در مواجهه با فناوری و به‌خصوص فناوریِ ژنتیک. عنوانِ رمان ساخته‌ی استفان برایس نیست. فرشته‌سازها وجود داشتند؛ آن‌ها کسانی بودند که آدم‌ها، کودکانِ عمدتاً نامشروع خود را، به آن‌ها می‌سپردند. اما این فرشته‌سازها می‌ماندند و کودکان معصومی که نبودشان برای فرشته‌سازها می‌توانست پول بسازد.
چندبار شده با دیدن نام کتابی میخکوب شوید؟ انگلیسی‌ها ضرب‌المثلی دارند که کتاب‌ها را از روی جلدشان (که طبعاً شامل نام‌شان هم می‌شود) قضاوت نکنید. اما نام یک کتاب دریچه ورود مخاطب به کتاب است. بعضی کتاب‌ها نام‌های بسیار ساده‌ای دارند و بعضی دیگر نام‌های کنجکاوی‌برانگیز، نامانوس و جلب‌کننده‌ی توجه و دست آخر به قول این یادداشت نام‌های دل‌فریب و چشم‌نواز. راضیه مهدی‌زاده در این یادداشت به پنج کتاب با نام‌هایی وسوسه‌برانگیز برای خواندن پرداخته است. کتاب‌هایی از شیلی و فرانسه و روسیه و آلمان و هند.
عیسی و عبدالله امیدوار دو برادر ایرانی سال 1333 از تهران خارج شدند و سفری دور و دراز و پرماجرا به دور جهان را آغاز کردند. برادران امیدوار سفرشان به دور دنیا را از شرق آغاز کردند. به مشهد و از آن‌جا به افغانستان و سپس شبه جزیره هند رفتند و 7 سال طول کشید تا به ایران برگردند. برادران امیدوار در بازگشت سفرنامه مفصل خود را نوشتند که اولین بار در اسفند 1341 چاپ شد و بعد از انقلاب با اضافه شدن زندگی‌نامه این دو برادر سال 1380 به چاپ رسید و بارها تجدید چاپ شده است. عبدالله امیدوار برادر کوچکتر این هفته در شیلی در 80 سالگی درگذشت.
جورج اورول با نام اریک بلر به دنیا آمد. عضوی از یک خانواده‌ی متعلق به طبقه‌ی متوسط بود. از هشت سالگی در مدارس شبانه‌روزی خصوصی درس خواند و در همین مدارس بود که از سیستم آموزشی مبتنی بر خشونت، ارعاب و امتیازات طبقاتی متنفر شد. او باقی عمرش را چه در قالب نویسنده و چه تحت عنوان یک روزنامه‌نگار، با امتیازات طبقاتی جنگید. اورول را به خاطر صراحت، صداقت و پیش‌بینی‌های دقیقش می‌ستایند. در قسمت دوم مقاله‌ی همه‌ی انقلاب‌های جورج اورول، نویسنده، به مسیر جورج اورول شدنِ اریک بلر، نگاهی از نزدیک انداخته است.
داستان‌های مجموعه «کلیسای جامع و چند داستان دیگر» تصویری از زندگی زن‌ها و مردها به دست می‌دهند و این‌که زندگی مشترک آن‌ها با هم به چه معناست و خود این آدم‌ها چه احساسی درباره‌ی این زندگی دارند. اغلب با یک زندگی یک‌نواخت و بی‌معنی سروکار داریم. طلاق و اعتیاد به الکل دو موضوعی هستند که در تعدادی از این داستان‌ها مطرح می‌شوند. این داستان‌ها خودزندگی‌نامه‌ای‌اند اما نه به این معنا که همه‌ی این اتفاقات برای خود کارور افتاده باشد. بعضی از اتفاقات را احتمالاً کارور خود تجربه کرده و برخی دیگر را به خاطر نوع زندگی خودش، به خوبی می‌توانسته درک کند. کارور راجع به چیزهایی نوشته که خوب می‌شناخته‌شان و این هم حُسن کار اوست و هم محدودیت آن.
جان برجر یک انگلیسی مقیم فرانسه بود که آگاهی تاریخی و وسعت دیدش در نوشته‌هایش قابل لمس است. سفر او در کتاب «اینجا محل دیدار ماست» شامل توقف‌هایی در لیسبون، ژنو، کراکو، لندن، مادرید و جایی در لهستان است. کتاب سفری آرام در زمان و مکان است که صحنه‌های مجزایش پیش روی شما قرار می‌گیرد. صحنه‌ها الزاماً به هم مرتبط نیستند، توصیف‌های آزاد زیاد است و خیلی جاها ممکن است تصور کنید که رشته‌ی اتصال را گم کرده‌اید. جای نگرانی نیست، به قول نویسنده مهم خط و مرز کشیدن است و شما در نهایت می‌توانید مرز بین وقایع، مکان‌ها و افراد را در این کتاب از هم تشخیص دهید.
عتیق رحیمی سال 1985 از افغانستان به فرانسه آمد. با سختی و دربدری فراوان. حالا او بیش از سی سال است که در فرانسه زندگی می‌کند اما در آثارش همیشه به جایی رجوع کرده که 23 سال اول زندگی‌اش را آن‌جا گذرانده: افغانستان. در همین گفتگو او هم سرگذشت خود را شرح می‌دهد و هم نگاه خود را به آنچه بر سر سرزمینش آمده. این گفتگو را نشریه‌ی آمریکایی The Mantle که بر موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی متمرکز است، زمانی انجام داد که این نویسنده سال 2011، برای شرکت در جشنواره ادبیات جدید فرانسه، در نیویورک مهمان بود.
واتسلاو هاول در جستار بلند خود «قدرت بی‌قدرتان» شرایط اختناق کشورش چکسلواکی در سال 1978 را ترسیم می‌کند. از نظر او کشورش دچار نظامی پساتوتالیتر است. یک دیکتاتوری ایدئولوژیک که در آن بیشتر از آن‌که شخص یا طبقه حاکم مهم باشد، مجموعه‌ای از آیین‌ها اختناق را برقرار می‌کند. تمام جامعه در این سیستم دروغ سهیم است و بنابراین اولین کار یک نیروی آزادیخواه بیرون از زدن از این چنبره دروغ، و پیوستن به جبهه حقیقت است. هرکس، به نوبه‌ی خود.
بدتر از حکومتی که به شعر بی‌توجه باشد، حکومتی است که نسبت به شعر و ادبیات وسواس نشان می‌دهد. در مقاله‌ی پیش رو، مارتین پوچنر، منتقد، فیلسوف ادبی و استاد ادبیات تطبیقی دانشگاه هاروارد، به بازخوانی شرایط زندگی حرفه‌ای شاعران و نویسندگان، در دوران شوروی پرداخته است. او که آنا آخماتووا و الکساندر سولژنتسین را به عنوان نمونه‌های موردی این مقاله برگزیده است، نشان می‌دهد که سامیزدات، چطور توانست مسیر شاعری و نویسندگی در شوروی را تغییر دهد.
ویراستارها در بازار نشر کشورهای غربی نقش بسیار مهمی دارند. کار آن‌ها تنها هموار کردن نثر و تنظیم کردن علائم سجاوندی نیست. اما یک ویراستار، به مفهوم غربی کلمه، چقدر مجاز است در کار نویسنده دست ببرد؟ رابطه‌ی بین گوردون لیش ویراستار کارهای کارور با ریموند کارور نویسنده از این حیث نمونه‌ای از دست بردن حداکثری است. پس از مرگ کارور، با پیگیری تس گالاکر همسر او دست‌نوشته‌های داستانش (که نام آن «مبتدی‌ها» بود و ویراستار بیش از نصف حجم داستان‌ها را حذف کرد و عنوانش را به «وقتی از عشق حرف می‌زنیم از چه حرف می‌زنیم» تغییر داد) را منتشر کرد و نتیجه خیلی‌ها را حیرت‌زده کرد. بعضی مثل استفن کینگ این میزان دست بردن را حتی کین‌توزانه و سنگدلانه دانستند و بعضی دیگر عنوان کردند داستان‌ها بهتر شده‌اند. روبرت صافاریان از دسته دوم است و حتی نسخه ویراستار را «کاروری»تر می‌داند.
فرشته‌ساز اثر استفان برایس نویسنده بلژیکیِ هلندی‌زبان، رمانی است درباره‌ی مذهب، خرافه، هویت، اخلاق، تعلیم و تربیت، و چالش‌های اخلاقی پیشِ روی انسان در مواجهه با فناوری و به‌خصوص فناوریِ ژنتیک. عنوانِ رمان ساخته‌ی استفان برایس نیست. فرشته‌سازها وجود داشتند؛ آن‌ها کسانی بودند که آدم‌ها، کودکانِ عمدتاً نامشروع خود را، به آن‌ها می‌سپردند. اما این فرشته‌سازها می‌ماندند و کودکان معصومی که نبودشان برای فرشته‌سازها می‌توانست پول بسازد.
چندبار شده با دیدن نام کتابی میخکوب شوید؟ انگلیسی‌ها ضرب‌المثلی دارند که کتاب‌ها را از روی جلدشان (که طبعاً شامل نام‌شان هم می‌شود) قضاوت نکنید. اما نام یک کتاب دریچه ورود مخاطب به کتاب است. بعضی کتاب‌ها نام‌های بسیار ساده‌ای دارند و بعضی دیگر نام‌های کنجکاوی‌برانگیز، نامانوس و جلب‌کننده‌ی توجه و دست آخر به قول این یادداشت نام‌های دل‌فریب و چشم‌نواز. راضیه مهدی‌زاده در این یادداشت به پنج کتاب با نام‌هایی وسوسه‌برانگیز برای خواندن پرداخته است. کتاب‌هایی از شیلی و فرانسه و روسیه و آلمان و هند.
عیسی و عبدالله امیدوار دو برادر ایرانی سال 1333 از تهران خارج شدند و سفری دور و دراز و پرماجرا به دور جهان را آغاز کردند. برادران امیدوار سفرشان به دور دنیا را از شرق آغاز کردند. به مشهد و از آن‌جا به افغانستان و سپس شبه جزیره هند رفتند و 7 سال طول کشید تا به ایران برگردند. برادران امیدوار در بازگشت سفرنامه مفصل خود را نوشتند که اولین بار در اسفند 1341 چاپ شد و بعد از انقلاب با اضافه شدن زندگی‌نامه این دو برادر سال 1380 به چاپ رسید و بارها تجدید چاپ شده است. عبدالله امیدوار برادر کوچکتر این هفته در شیلی در 80 سالگی درگذشت.
جورج اورول با نام اریک بلر به دنیا آمد. عضوی از یک خانواده‌ی متعلق به طبقه‌ی متوسط بود. از هشت سالگی در مدارس شبانه‌روزی خصوصی درس خواند و در همین مدارس بود که از سیستم آموزشی مبتنی بر خشونت، ارعاب و امتیازات طبقاتی متنفر شد. او باقی عمرش را چه در قالب نویسنده و چه تحت عنوان یک روزنامه‌نگار، با امتیازات طبقاتی جنگید. اورول را به خاطر صراحت، صداقت و پیش‌بینی‌های دقیقش می‌ستایند. در قسمت دوم مقاله‌ی همه‌ی انقلاب‌های جورج اورول، نویسنده، به مسیر جورج اورول شدنِ اریک بلر، نگاهی از نزدیک انداخته است.
داستان‌های مجموعه «کلیسای جامع و چند داستان دیگر» تصویری از زندگی زن‌ها و مردها به دست می‌دهند و این‌که زندگی مشترک آن‌ها با هم به چه معناست و خود این آدم‌ها چه احساسی درباره‌ی این زندگی دارند. اغلب با یک زندگی یک‌نواخت و بی‌معنی سروکار داریم. طلاق و اعتیاد به الکل دو موضوعی هستند که در تعدادی از این داستان‌ها مطرح می‌شوند. این داستان‌ها خودزندگی‌نامه‌ای‌اند اما نه به این معنا که همه‌ی این اتفاقات برای خود کارور افتاده باشد. بعضی از اتفاقات را احتمالاً کارور خود تجربه کرده و برخی دیگر را به خاطر نوع زندگی خودش، به خوبی می‌توانسته درک کند. کارور راجع به چیزهایی نوشته که خوب می‌شناخته‌شان و این هم حُسن کار اوست و هم محدودیت آن.
جان برجر یک انگلیسی مقیم فرانسه بود که آگاهی تاریخی و وسعت دیدش در نوشته‌هایش قابل لمس است. سفر او در کتاب «اینجا محل دیدار ماست» شامل توقف‌هایی در لیسبون، ژنو، کراکو، لندن، مادرید و جایی در لهستان است. کتاب سفری آرام در زمان و مکان است که صحنه‌های مجزایش پیش روی شما قرار می‌گیرد. صحنه‌ها الزاماً به هم مرتبط نیستند، توصیف‌های آزاد زیاد است و خیلی جاها ممکن است تصور کنید که رشته‌ی اتصال را گم کرده‌اید. جای نگرانی نیست، به قول نویسنده مهم خط و مرز کشیدن است و شما در نهایت می‌توانید مرز بین وقایع، مکان‌ها و افراد را در این کتاب از هم تشخیص دهید.
عتیق رحیمی سال 1985 از افغانستان به فرانسه آمد. با سختی و دربدری فراوان. حالا او بیش از سی سال است که در فرانسه زندگی می‌کند اما در آثارش همیشه به جایی رجوع کرده که 23 سال اول زندگی‌اش را آن‌جا گذرانده: افغانستان. در همین گفتگو او هم سرگذشت خود را شرح می‌دهد و هم نگاه خود را به آنچه بر سر سرزمینش آمده. این گفتگو را نشریه‌ی آمریکایی The Mantle که بر موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی متمرکز است، زمانی انجام داد که این نویسنده سال 2011، برای شرکت در جشنواره ادبیات جدید فرانسه، در نیویورک مهمان بود.
Thanks for clicking. That felt good.
Close
