برچسب: اقتباس

کتابی که چند ناشرِ عمدتاً تازه‌کار ایرانی، از آخرین روزهای سال 1399، برای زودتر به بازار فرستادنش مسابقه می‌دهند از تازه‌های امسال و پارسال نیست. رمانی است که 38 سال از انتشار آن، و 37 سال از مرگ نویسنده‌ی امریکایی‌اش، می‌گذرد. شاید برایتان جالب‌ باشد که شصت سال پیش هم اولین رمان همین نویسنده با فیلم سینمایی پربیننده‌ای که از روی آن ساخته بودند معروف شد: The Hustler. فعلاً دو ترجمه‌ی فارسی از گامبی وزیر منتشر شده است و دست‌کم دو ناشر دیگر هم، براساس اطلاعات موجود در سایت کتابخانه‌ی ملی ایران، برای ترجمه‌ی فارسی با همین عنوان «گامبی وزیر» فیپا گرفته‌اند. این یادداشت درباره ترجمه اسم این رمان و روی آوردن ناشران شتابکار به ترجمه رمان‌هایی است که به دلایلی احتمال پرفروش شدن‌شان می‌رود.

جی‌آرآر تالکین تعدادی نقاشی هم برای «ارباب حلقه‌ها» کشیده بود اما اظهارنظر منفی یک منتقد، تواضع خودش، عدم اعتماد به توانایی‌اش در تصویرسازی و سنگین بودن کار نوشتن کتاب باعث شد در نهایت از تصویرسازی چشم‌پوشی کند و این نقاشی‌ها را منتشر نکند. نقاشی‌ها البته در کتاب‌هایی درباره تالکین چاپ شده بودند و در سال 2018 در نمایشگاهی هم به تماشا گذاشته شدند اما حالا نسخه جدید «ارباب حلقه‌ها»ی انتشارات هارپر کالینز با 30 طرح و نقشه از تالکین به زودی منتشر خواهد شد.

رقابت بین نسخه‌های چاپی و سینمایی یک داستان، عمری به قدمت تاریخ سینما دارد. در مطلب پیش رو هنری ییتس (Henry Yates) سعی کرده است با زبان تند و تیز و تحلیل‌های شخصی‌اش، تفاوت‌های بین نسخه‌ی سینمایی و نسخه‌ی چاپی یک داستان را بیان کند و نشان دهد که همیشه هم حق با کتاب‌خوان‌ها نیست. یک دیدگاهِ نامعمول برای اهل کتاب!

معمولاً آن‌چه نسخه‌های مختلف یک قصه را از هم متمایز می‌کند، مخاطب مورد نظر و هدف اثر است. هرچند به نظر می‌رسد ریشه‌ی حکایت خرگوشان چشمه‌ی ماه به حکایت‌های آموزشی برای پرورش شاهزاد‌گان برمی‌گردد، اما منظور از مخاطب در این متن، تنها از نظر رده‌ی سنی نیست و مخاطب در نمایی کلی‌تر از مجموع زمان، مکان و فرهنگ است.

داستان زنان کوچک برای خوانندگان کتاب و بینندگان فیلمش بسیار آشناست. این اثر هنوز پس از سال‌ها مخاطبان فراوانی دارد تا جایی که باز هم فیلم جدیدی از آن ساخته شده. اما به نظر می‌رسد سلیقه مخاطبان این اثر از گذشته تاکنون فرق چندانی نکرده است. مخاطب در پایان عروسی می‌خواهد، خواسته‌ای که گرتا گرویگ، کارگردان جدیدترین فیلم زنان کوچک نیز به شکل زیرکانه‌ای به آن تن در می‌دهد.

در جشنواره فجر، برخلاف مراسم اسکار، جایزه بهترین فیلم‌نامه به دو شاخه‌ی اقتباسی و اوریجینال تقسیم نمی‌شود. اما اگر این‌طور نبود و در اختتامیه فجر جایزه فیلمنامه اقتباسی هم داشتیم، امسال هیچ فیلمی موفق به بردن آن نمی‌شد. چون در میان ۲۸ اثر شرکت‌کننده در بخش رقابتی و بخش نگاه نو (مخصوص فیلم‌هایی که اولین ساخته کارگردانان‌شان هستند) هیچ فیلم‌نامه‌ای با اقتباس از یک کتاب نوشته نشده بود.

«آیا اندروئیدها خواب گوسفند الکتریکی را می‌بینند» رمانی پادآرمان‌شهری در ژانر علمی-تخیلی است که از روی آن فیلم معروف «بلِید رانر» ساخته شده است. کره‌ی زمین بعد از آخرین جنگ جهانی گرفتار آلودگی‌های رادیواکتیو شده، انسان‌هایی که زنده مانده‌اند به سیارات دیگر گریخته‌اند و بازماندگان با مشکلات سنگینی دست و پنجه نرم می‌کنند. نویسنده که جا‌به‌جا نگرانی‌اش را از بازی‌های یک‌سویه‌ی قدرت در کتاب ابراز می‌کند در اثرش به دنبال این دغدغه‌ی بنیادین است که به‌راستی آن‌چه که ما را تبدیل به انسان می‌کند چیست؟