برچسب: ابومسلم خراسانی

اگر از زمان حال پله پله به عقب برگردیم، به ترتیب در افغانستان حکومت‌های جمهوریت، طالبان، مجاهدین، کمونیست‌ها و دوران پادشاهی را می‌بینیم. اما چه شد که چپ‌گرایان در افغانستان توانستند حکومت داودخان را سرنگون کنند و ابتدا به تنهایی و سپس به کمک شوروی بیش از ده سال بر این کشور حکومت کنند؟ کتاب «چپ‌گرایی در افغانستان» به تجربه‌ای که مارکسیسم افغانی گذراند می‌پردازد. ابومسلم خراسانی نویسنده این یادداشت که خود اهل افغانستان است در نگاهی به این کتاب به این موضوع نور انداخته که مارکسیسم مثل افکار دیگر، در افغانستان به دامن ناسیونالیسم قومی فروافتاد.

تاریخ‌ تاجیک‌ها، ایرانیانِ ‌شرقی پژوهشی همه‌جانبه و کامل نیست، اما در نوع خود نخستین پژوهش یک غربی در مورد پیشنۀ تاریخی، ریشه‌های نژادی، روابط فرهنگی و فعالیت‌های سیاسی تاجیک‌ها در گستره‌ی یک ‌هزار سال گذشته است. خالق لعل‌زاد، برگردان این کتاب به فارسی باور دارد که پیش از این هیچ پژوهش و نوشته مستقلی در مورد تاریخ‌پژوهش و پیشنه‌شناسی تاجیک‌ها در غرب نوشته نشده است. اما پرسش اساسی این است که چرا پژوهش‌گران غربی هیچ توجهی به این گستره‌ی فرهنگی-سیاسی تمدن‌ساز نکرده‌اند، این بی‌مهری و بی‌خبری از کجا ناشی می‌شود؟

تاریخِ افغانستان، چرخه‌ی تکرار خشونت و جنگ است. درگیری‌های قومی، خشونت‌های مذهبی، لشکرکشی قدرت‌های بزرگ و نبردهای درون‌گروهی شیرازه و بن‌مایه تاریخ افغانستان را تشکیل می‌دهند. از همین‌روست که یک تاریخ‌نویس روسی ادعا می‌کند هرج‌ومرج و بی‌ثباتی و خشونت‌گستری تاریخ افغانستان را اساس گذاشته است. خدایان منسوخ آخرین نوشته‌ی سیامک هروی درواقع همین قدامت تاریخی خشونت اکنون را روایت می‌کند. شمشیر خون‌پوش ابوذر در اکنون سر می‌برد، در گذشته سر بریده و همیشه بران و تیز است. ابومسلم خراسانی نویسنده جوان افغانستانی با نگاهی جامعه‌شناختی به بررسی رمان خدایان منسوخ نشسته است.

جمهوری و دشمنان آن؛ وضعیت جمهوری در افغانستان آخرین پژوهش دکتر عمر صدر، دانش‌آموخته‌ی علوم‌سیاسی و استاد دانشگاه آمریکایی افغانستان است که به تبیین فلسفی نظام جمهوری، ریشه‌های تاریخی و وضعیت جمهوری‌خواهی در افغانستان پرداخته است. اهمیت این اثر از آن‌جا ناشی می‌شود که در یک‌سال گذشته تنش بر سر جمهوری‌خواهی و امارت‌باوری و تقابل آن‌ها به دو گفتمان غالب در افغانستان مبدل شده است. یک‌سو دولت خویش‌خور و فسادپیشه‌ی افغانستان پایه‌های جمهوری‌خواهی را متزلزل کرده و از سوی دیگر امارت طالبان شمشیرها را از نیام برکشیده‌اند که جریان جمهوری‌خواهی و نظام مبنتی بر جمهوری را براندازند.