در طول صد سال گذشته هزاران داستان کوتاه به زبان فارسی به نگارش درآمده است. برخی از آن‌ها در مجموعه‌های داستان کوتاه نویسندگان آمده‌اند و برخی دیگر در مجلات و گاهنامه‌ها و جُنگ‌های ادبی منتشر شده و هرگز به کتاب‌ها راه نیافته‌اند. بنابراین وجود مجموعه‌هایی که نمونه‌های شاخص داستان‌های کوتاه را در خود گرد آورند، برای آشنایی پژوهشگر و خواننده‌ی عادی با این آثار ضرورت جدی دارد. حال اگر انتخاب توسط نویسنده‌ی مشهوری یا منتقد ادبی معتبری صورت گرفته باشد، ارزش این «گزیده‌ها» خیلی بیشتر می‌شود و کنجکاوی خواننده دو چندان، چرا که می‌خواهد بداند قصه‌های برگزیده‌ی نویسنده‌ی محبوبش کدام‌ها هستند. در زبان فارسی تعدادی از این مجموعه‌ها منتشر شده است. مشهورترین‌شان این‌ها هستند:

جمال میرصادقی از چهره‌های پیشکسوت ادبیات داستانی ایران است. او ده‌ها کتاب در زمینه داستان‌نویسی و پژوهش ادبی منتشر کرده است و آثار داستانی فراوانی خلق کرده از جمله رمان‌های «باد‌ها خبر از تغییر فصل می‌دهند» (۱۳۶۴) و «شب چراغ» (۱۳۵۵). با میرصادقی در آستانه ۸۷ سالگی‌اش درباره ادبیات داستانی معاصر گفت‌وگو کردیم.

بسیاری از شخصیت‌های مخلوق نویسندگان بزرگ دنیای ادبیات آن‌قدر حیات زنده و ملموسی برای ما دارند که انگار از دل داستان‌ها بیرون آمده‌اند. آن‌ها هرگز وجود نداشته‌اند، اما ما آدم‌های واقعی را با تشبیه به خصوصیات این مخلوقات دنیای ادبیات می‌شناسیم. در ادبیات داستانی معاصر فارسی چقدر از این شخصیت‌ها داشته‌ایم که حیات پیدا کرده باشند؟ کدام شخصیت از دل داستان‌های فارسی به داخل زندگی واقعی ما راه پیدا کرده‌اند؟ و چه ویژگی‌هایی آن‌ها را برای ما ملموس و در یادماندنی کرده؟ در این یادداشت نگاهی انداخته‌ایم به هشت شخصیت به یاد ماندنی ادبیات خودمان.

با احتساب این مرداد، صدوچهارده سال از صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین‌شاه می‌گذرد. صدور این فرمان که برخی از آن با عنوان «انقلاب مشروطه» یاد می‌کنند، مانند بسیاری دیگر از گشایش‌های سیاسی این سرزمین در تاریخ معاصر، خردک‌شرری در تاریکی بود و بهاری کم‌جان در محاصره خزان و زمستان. بهاری که علی‌رغم بالا و پایین مکرر روزگار، هرگز از حافظه سمج بخش متجدد جامعه ایران پاک نشد و نسل‌. در طول این یک قرن، از میان تمامی روایت‌ها، چگونه مشروطه را به یاد می‌آوریم؟

محمدعلی جمالزاده انسان عجیبی بود، تا آخرین روز عمر طولانی‌اش با دقت پیگیر حوادث و اتفاق‌های ادبی ایران بود، آن هم از سوئیس. با اینکه بیشتر زندگی‌اش را در خارج ایران گذراند اما بسیار خوب در جریان خلقیات و روحیات و جریانات ایران بود و آن‌ها را به شیوه‌ای نو در آثارش منعکس کرد، آن هم نه حالا بلکه صدسال پیش.