روبرت صافاریان اعتقاد دارد «همسایه‌ها» هرچه دارد از نیمه‌ی نخست خود دارد؛ اما در طول زمان، منتقدان و نویسندگان دیگر، به جای داوری درباره‌ی کلیت آن، تقریباً همه ترجیح داده‌اند فقط درباره‌ی مزایای رمان صحبت کنند. از سوی دیگر او معتقد است این رمان احمد محمود را باید به عنوان یکی از محصولات ادبی دهه‌های چهل‌ و پنجاه شمسی دید. تصویری که از مبارزه و سیاست و زندگی جنسی در این رمان به دست داده شده است، در عین انسجام و استحکام و یکدستی‌اش، ارتباطی ناگسستنی با شرایط زمانه‌ی خود دارد که طبیعتاً وقتی از دیدگاه امروز می‌نگریم نمی‌تواند عیناً تائید شود.

«بیست زخم کاری» داستانی است

انجمن نکبت‌زده‌ها از شخصیت‌های طبقه متوسطی که حضورشان در ادبیات معاصر مد شده، فاصله می‌گیرد و شخصیت‌هایی خلق می‌کند که زاده فقر، نکبت و حاشیه‌نشینی هستند. خود نویسنده رمانش را قصه آدم‌هایی می‌داند که جهان فراموش‌شان کرده و ما هم رمان او را قصه آدم‌هایی می‌دانیم که رمان‌نویسان معاصر ادبیات فارسی فراموش‌شان کرده‌اند یا دوست ندارند سراغ‌شان بروند. رمان انجمن نکبت‌‌زده‌ها اگرچه سعی کرده در رمانش ناهنجاری‌های اجتماعی را به تصویر بکشد و تا حدی هم طرح مساله کرده اما کار در همان طرح مساله باقی مانده و او حتی نتوانسته تصویری نزدیک به حقیقت جامعه ترسیم کند.

مضمون وطن‌پرستانه و حماسیِ قصه‌ی تمام‌نشدنی محمدحسن شهسواری از انسان‌هایی شورانگیز می‌شود که با وجود فرق‌های شخصیتی و انگیزشی، هویت بنیادین خود را از باورهای دینی و وطن‌شان می‌گیرند و در این شالوده با هم از یک خمیره‌اند. رمان ایران‌شهر فرق‌ها را نادیده نمی‌گیرد و با وجود این‌که دائره‌المعارفی از روحیات و عقاید زمان شروع جنگ است، بر یک نکته‌ی کلیدی انگشت می‌فشارد: هم‌نوایی مردم در ملیت.

اگر سراسر ادبیات داستانی ایران معاصر آکنده از یأسِ شکست است، این اثر به‌تمامی سرشار از کامیابی پیروزی است.

سووشون اثری است در بهترین هماهنگی با خودش. این هماهنگی اثر از خالقی می‌آید که به گمانم در بیشترین هماهنگی با خودش بود. زنی که همه زنانگی، روشنفکری، دانش و سواد، جایگاه اجتماعی، رابطه همسری‌اش و … در کلیت خوشایندی دیده می‌شد که برازنده خودش بود. نه لهجه شیرازی اش او را عوام یا عوام‌زده می کرد و نه تدریس دانشگاهی‌اش ژست روشنفکری برایش می‌خرید. او به همان سادگی و غنی بودنی بود که تا آخر در خانه جلال زندگی کرد و می گفت دوست دارم رخت هایم زیر آفتاب این مملکت خشک شود. و حرفش بوی هیچ تزویری نمی داد.