کتاب تاریخ خیال را می‌توان یکی از آثاری دانست که با هدف آشنایی با تاریخ جهان نوشته شده‌اند، اما بیشتر آن بخشی که برای بسیاری به عنوان عصر تاریکی شناخته می‌شود یعنی قرون وسطا از سقوط امپراتوری رم تا رنسانس. دوره‌ای که هزار سال ادبیات و فلسفه را دربرمی‌گیرد و برای درک بهتر تاریخ اروپا، یا برای مطالعه تطبیقی تمدن‌ها ناگزیر از شناخت این دوران خواهیم بود. 

کتاب اما یک تفاوت دارد و آن تاریخ خیالی است که میان مرزهای طبیعی و ماوراالطبیعه را در بر می‌گیرد. این کتاب سعی دارد طرز فکر خواننده را نسبت به قرون وسطا تغییر دهد و هچنین او را نسبت به مطالعه این دوران علاقمند کند که مبادا قربانی فراموشی شود.

در این کتاب با مشهورترین قهرمانان و افسانه‌ها، از رابین هود و سید و شاه آرتور تا اسب تک شاخ و مرلین و شارلمانی می‌توان آشنا شد ، همچنین درباره برخی مکان‌های مهم و تاریخی نظیر رواق کلیسا و دژ مستحکم و … نیز بیشتر دانست. 

نکته متفاوت کتاب تاکید بر حوزه خیال است. حوزه خیال، شمولی است از تمام بازنمایی‌هایی که بین مرز واقعیت و خیال متغیر است. نویسنده سعی کرده با نگاشتن این کتاب بر اهمیت خیال در طول تاریخ اشاره کند و از سوی دیگر نشان دهد در قرون وسطا نیز قهرمانان و شگفتی‌هایی خلق شده که توانسته‌اند تا سالیان متمادی موجب خیال پردازی باشند و واقعیات اجتماعی و مادی عصر خود را متعالی بسازند.

در عین حال درصدد بوده که ابتدا مفاهیم نزدیک را معرفی و تفکیک کند و سپس با یادآوری و نقب در دل تاریخ و آثار ادبی و هنری، جامعه را به فکر و عمل وادارد و به یاد آورد این تصاویر ماندگار از ذهنیت، حساسیت و فرهنگ جان می ‌گیرند و ماندگار می‌شوند. تاریخ خیال دربرگیرنده مجموعه‌ای از متون و تصاویری است که به هم مرتبط‌اند و از آن دوران تاکنون مانده‌اند.

در این میان آن‌چه که از دل تاریخ بیرون کشیده شده، درباره برخی قهرمانان برعلیه فراموشی است و مرگ. این شخصیت‌های تاریخی از بین دو گروه مشهور این هزارسال ارائه شده‌اند، یک گروه متشکل از قهرمانان نظیر: شارلمانی، ال سید، کینگ آرتور، اورلاندو، پاپ جوان، ملوسین، مرلین جادوگر  و حتی روباه و تک شاخ. دیگری شخصیت‌های معجزه‌گر که نشان‌دهنده سه شکل قدرت آن دوران هستند یعنی کلیسای جامع، قلعه و مخفیگاه. این کتاب روند خلق و سرچشمه آن‌ها را از آن دهه‌ها تاکنون و حتی در گستره فیلم‌های هالیوودی یا کتاب‌های کمیک پی می‌گیرد.

با خواندن کتاب در می‌یابیم همان‌طور که در نقدها نوشته شده نظریه‌ی این کتاب روان و ساده است و با استدلال ضمنی برای تشابه اساسی بین فرهنگ قرون وسطایی و وارث مدرن آن ارائه شده است.

درباره نویسنده 

ژاک لوگوف اول ژانویه 1924 در شهر تولون فرانسه به دنیا آمد و 90 سال بعد در پاریس درگذشت. او که تاریخ‌نگار مشهور قرون وسطی بود، بخش زیادی از عمرش را به بررسی و شناخت آثار باستانی قرون وسطی اختصاص داد و به گونه‌ای با این آثار و یادگارهای تاریخی برخورد کرد که تصور بسیاری را نسبت به آن تغییر داد. لوگوف در برخی از دانشگاه‌های فرانسه به تدریس رشته تاریخ قرون وسطی نیز پرداخت. البته او سال‌ها استاد راهنما ی بخش ششم مدرسه مطالعات علمی کاربردی بود.

او دستاوردهایی در زمینه مردم شناسی قرون وسطا داشت و کتاب‌هایی  چون اندیشمندان در قرون وسطا، تولد برزخ، خیال قرون وسطایی و آیا باید تاریخ را قطعه قطعه کرد را نوشته است. منتقدان بر این باورند مشارکت های لوگوف در ارزیابی مجدد تمدن قرون وسطایی در طول زندگی او ادامه داشت و تأثیر او بسیار گسترده بوده است.

بخش‌هایی از کتاب تاریخ خیال

*والکی‌ری در زبان کهن نووا از ترکیب دو واژه ساخته شده که به معنای کشتهش ده و گزین کردن است. به نظر می آید در اساطیر اسکاندیناوی ، والکی ریها در اصل دیوان مردگان یا اهریمنانی هستند که هدایت‌گر ارواح مردگان بودند. ردپای والکی‌ری‌ها را هم می توان در حماسه ژرمنی پایان قرن دوازدهم به نام سرود نیبلونگ‌ها یافت و هم در متون منظوم یا منثوری که در متن مکتوبشان افسانه‌ها و آوازهای شفاهی دیرین ظاهر گشته‌اند. اصلی ترین این اشعار مجموعه ادای شاعرانه است سروده‌هایی برای خدایان و قهرمانان که بین قرن‌های نهم و دوازدهم به نظم درآمده‌اند.

* قهرمانان شگفت‌انگیز لشکر هلکین ما را به دنیای مردگان و آسمان وارد می‌کنند. لشکر هلکین از سویی تصویر یک خاندان فئودال است و از سوی دیگر قشونی از شکارچیان و جنگجویان. در حکومت ملوک‌الطوایفی هم داستان از همین قرار بود؛ در این سپاه دو خصلت نمود دارد: یکی همبستگی بین سردسته و افراد لشکر و دیگری خشم شدید گروه که در نام آلمانی لشکر هلکین نمایان می‌شود.