معرفی کتاب «افسردگی نهفته؛ راه رهایی از کمال‌طلبی، آنگاه که بر افسردگی نقاب می‌کشد»

 

کتاب افسردگی نهفته نوشته‌ی مارگارت رابینسون رادرفورد ترجمه‌ی شبنم درویش را انتشارات میلکان چاپ کرده است. این کتاب درباره‌ی نقابی به ‌نام کمال‌گرایی است که باعث می‌شود دچار نوعی از افسردگی شویم که عیان نیست ولی در عمق وجود افراد خانه کرده ‌است. مارگارت رابینسون از تعبیر افسردگی نهفته استفاده می‌کند چون نشانه‌های این مورد شباهتی به معیارهای افسردگی سنتی و رایج ندارد.

 

این کتاب در دسته‌ی کتاب‌های روانشناسی عمومی و خودیاری قرار دارد. نویسنده‌ی کتاب که روانشناس و وبلاگ‌نویس است این کتاب را در سال 2019 به چاپ رسانده است. ایده‌‌ی مطرح‌کردن «افسردگی نهفته» که ناشی از گیرافتادن در حلقه‌ی کمال‌گرایی است، هنگام مواجه‌شدن با یکی از مراجعانش به ذهن او می‌رسد.

 

این مراجع هیچ‌یک از معیارهای افسردگی رایج را نداشت ولی خودکشی کرده بود. وقتی این موضوع را در وبلاگش می‌نویسد و نشانه‌های افسردگی نهفته را بیان می‌کند بسیار سریع با تعدادی زیادی از افراد آشنا می‌شود که ادعا می‌کنند با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مطالب کتاب افسردگی نهفته حاصل چهار سال تحقیق مستمر با موضوع افسردگی ناشی از کمالگرایی و پیوند آن با 25 سال تجربه‌ی درمانگری نویسنده است.

 

کتاب افسردگی نهفته در سه بخش نوشته شده ‌است. بخش اول که (درک افسردگی کاملاً نهفته) نام دارد شامل سه فصل است. نویسنده سعی می‌کند در فصل اول افسردگی نهفته را شفاف و واضح تعریف کند. در این فصل توضیح می‌دهد افرادی که دچار افسردگی نهفته هستند لزوماً ظاهری غمگین و بی‌حوصله ندارند و بی‌انرژی نیستند. در واقع ممکن است بقیه‌ی افراد اصلاً متوجه کشمکش درونی جاری در باطن این افراد نباشند.

 

نویسنده ده ویژگی افراد دارای افسردگی نهفته را به این صورت بیان می‌کند:

 

• بسیار کمال‌طلبید و صدای درونی‌تان دائماً نکوهشگر و شرمسارگر است.
• احساس مسئولیت شدید یا بیش از اندازه دارید.
• برای دوری از احساسات دردناک و سرکوب جدی آن‌ها، ذهنتان را مشغول نگه می‌دارید.
• همه‌ی تمرکزتان را روی کارها می‌گذارید و با دستاورهایتان احساس ارزشمندبودن می‌کنید.
• رفاه و آسایش دیگران برایتان اهمیت بسیاری دارد، اما اجازه نمی‌دهید آن‌ها وارد دنیای درونی‌تان شوند.
• آسیب یا غم و اندوه شخصی‌تان را ناچیز می‌شمارید و با خودشفقتی میانه‌ای ندارید.
• ممکن است مشکل سلامت روان جانبی نیز داشته باشید، مانند اختلال خوردن، اختلال اضطراب، اختلال وسواس جبری یا اعتیاد.
• شکرگزاری برای نعمت‌هایتان را زیربنای احساس رفاه و خوشبختی می‌دانید.
• در ساختارهای حرفه ای به موفقیت دست می‌یابید اما در روابط صمیمی کشمکش‌های عاطفی دارید.

 

نویسنده برای هریک از ویژگی‌هایی که گفته شد داستان‌هایی از مراجعانش را روایت می‌کند و با موشکافی مشکلات و نشانه‌های او تلاش می‌کند دلیل به وجود آمدن این نشانه و راهکارهایی برای درمان آن ارائه کند.

 

رابینسون در فصل دوم مرز بین مدارای سالم، افسردگی و افسردگی نهفته را به‌روشنی ترسیم می‌کند. نویسنده در این فصل به مخاطب کمک می‌کند بتواند مشکل خود را دقیقاً شناسایی کند و آن را با اختلالات دیگر اشتباه نگیرد.

 

شرم از بیماری و ترس از آسیب‌پذیری مشکل رایجی است که افراد به موجب آن ممکن است مشکلات خود را پنهان کنند. فصل سوم کتاب به بررسی راهکارهایی برای غلبه بر این شرم و ترس پرداخته است. در انتهای این فصل یک پرسشنامه با 23 سؤال طراحی شده است و مخاطب می‌تواند به کمک آن بفهمد در کجای نمودار افسردگی نهفته ایستاده است.

 

 

بخش دوم (مراحل پنج‌گانه‌ی شفا)

 

مارگارت رابینسون پنج مرحله طراحی کرده است که طبق آن بتوانیم لایه‌های محکم کمال‌گرایی را باز کنیم و از افسردگی نهفته شفا یابیم. در ادامه‌ی بخش دوم برای هریک از مراحل شفا (آگاهی – تعهد – رویارویی – پیوند – تغییر) فصلی اختصاص داده شده است.

 

در فصل چهارم و پنجم که به‌ترتیب (رسیدن به خودآگاهی) و (متعهدشدن به تغییر) نام دارد، افراد را به برداشتن اولین قدم‌های درمان‌شدن ترغیب می‌کند.

 

در فصل ششم به نام (با قواعد ذهنی خود روبه‌رو شوید) کمک می‌کند با قوانین سفت و سختی که با تعصب و بدون شفقت برای خودمان گذاشته‌ایم و سرسختانه با آن زندگی می‌کنیم روبه‌رو شویم.

 

قوانینی مثل من هرگز درباره احساساتم با کسی صحبت نمی‌کنم و…

 

نویسنده در این فصل تلاش خود را به این موضوع معطوف کرده است که بفهمیم از کجا این قوانین را برای خود ساخته‌ایم و چگونه این‌ها به افسردگی نهفته دامن می‌زند و در نهایت چطور می‌توانیم قوانین جدید مشفقانه را جایگزین کنیم.

 

بعد از اینکه به آسیب‌پذیری خود آگاه شدیم و تعهد دادیم که برای تغییر این وضعیت که ناشی از کمال‌گرایی و ایجاد افسردگی نهفته است حرکت کنیم و توانستیم با نظام اعتقادی سرسختی که بر زندگی خود حاکم کرده بودیم روبه‌رو شویم، نوبت این است که باآنچه واقعاً درونمان جاری است پیوند عاطفی برقرار کنیم.

 

در فصل هفتم نویسنده کمک می‌کند سپری را که با آن روی مشکلات سرپوش گذاشته‌ایم یا آن را انکار و سرکوب می‌کنیم گوشه‌ای رها کنیم، با احساساتی که مدت‌ها پنهان کرده بودیم ارتباط برقرار کنیم آن‌ها را بشنویم و برایشان اعتبار وجودداشتن قائل شویم.

 

فصل هشتم که آخرین مرحله‌ی شفا را روایت می‌کند به پذیرش خطر تغییر و شفایی که به دنبال تغییر می‌آید پرداخته شده ‌است و راهنمای گام‌به‌گامی است تا به سمت رهایی از چنگان کمال‌طلبی پیش برویم.

 

اگر تابه‌حال دچار دردهای شدید جسمی شده باشید با موقعیتی که درد تمام می‌شود اما بدنتان برای‌اینکه با درد پنجه‌درپنجه شده است احتیاج به استراحت دارد، آشنایی دارید.

 

در بخش سوم کتاب پس از شناسایی و شفای افسردگی نهفته به موقعیت پس از شفا می‌پردازد و در دو فصل توضیح داده ‌است چگونه با خود واقعی و ناقصمان شاد باشیم؟ اگر دوباره در چرخه‌ی کمال‌گرایی و افسردگی نهفته گیر افتادیم چه کنیم؟

 

در سراسر کتاب پس از بیان هر نشانه و راهکاری بعد از اینکه نویسنده روایت‌های واقعی از مراجعانش را می‌نویسد، قسمت‌هایی با عنوان خودنگری وجود دارد که به مخاطب کمک می‌کند برای حل مشکل خود مستقیماً تمرین‌هایی انجام دهد.

 

ساختار و بخش‌بندی کتاب نشان‌دهنده‌ی تسلط نویسنده بر مشکل کمال‌گرایی و افسردگی نهفته‌ای است که به دنبالش می‌آید. او واضح و شفاف با بیانی رسا و به دور از پیچیدگی درباره‌ی این مشکل نوشته ‌است. حتی اگر مخاطب با روانشناسی اصلاً آشنایی نداشته باشد می‌تواند کتاب را بخواند و برای حل مشکل خود از آن استفاده کند. همین شیوایی و سادگی و استفاده‌نکردن از اصطلاحات پیچیده‌ی تخصصی نقطه‌ی تمایز کتاب با سایر کتاب‌های این حوزه است.

 

 

خواندن کتاب افسردگی نهفته به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

 

اگر کمال‌گرایی فلجتان کرده است یا اجازه نمی‌دهد از دایره‌ی امن خود خارج شوید که مبادا شکست بخورید. اگر به هر دستاوردی در زندگی می‌رسید در نهایت احساس رضایت ندارید. اگر بیکار و پرمشغله هستید و این موضوع باعث شده ‌است احساس ناکافی‌بودن داشته باشید و کل روزتان را با انجام کارهای بسیار زیاد و بدون دستاورد طی می‌کنید این کتاب می‌تواند قدم رو به جلویی برای زندگی‌کردن با خود واقعی‌تان باشد. برای کسی که هستید و حق و ارزش زیستن در این جهان را دارید.

 

 

بخشی از کتاب افسردگی نهفته نوشته مارگارت رابینسون

 

شاید این ضرب‌المثل سوکومایی را شنیده باشید: «باد درختی را که خم می‌شود از جا درنمی‌آورد.» برقراری ارتباط با افکار قدرتمند و تجارب و احساساتی که لازم است برای مدتی به آن‌ها نپردازید همان خم‌شدن است. به‌سادگی درمی‌یابید که اگر اصرار بر راست‌ایستادن داشته باشید، از طوفان جان سالم به در نخواهید برد.

 

اگر مهارت‌های مدارای شما سالم باشند، توانایی خم‌شدن دارید. می‌توانید آسیب‌پذیری را بروز دهید و تمامی عواطف را درک کنید. درخت شما از شکستن در امان می‌ماند.

 

اما اگر با افسردگی نهفته درگیر باشید، یعنی منطقی معکوس دارید. هیچ‌کس در تیغه‌کشی احساسات الگوی شما نبوده است. تصور می‌کنید که اگر خود را خم کنید یا به آسیب‌پذیری یا صدمه‌دیدن خود اعتراف کنید، خواهید شکست.

 

امتیاز کاربران گودریدز به این کتاب 9/3 از 5.

 

 

روانشناسی

نویسنده معرفی: فاطمه فاطمی