صادق هدایت نیازی به معرفی ندارد و حتی اگر آثار درخشان و کتاب‌های صادق هدایت را نخوانده و از جایگاهش در قله بلند ادبیات داستانی ایران بی‌خبر باشید، حتماً نام او را بارها شنیده‌اید. اما جالب است بدانید که صادق هدایت دو سال پس از بازگشت از فرانسه، یعنی در سی‌سالگی، سفری کوتاه به اصفهان داشته و در هتل «جهان» از هتل‌های قدیمی اصفهان در راسته گذر چهارباغ نیز اقامت داشته است.

کتاب اصفهان نصف‌جهان او نیز زایید همین سفر است. اثری کاملاً ممتاز در میان آثار هدایت که نخستین نمونه از سفرنامه‌نویسی در میان نویسندگان نسل اول ادبیات داستانی ایران به شمار می‌آید.

هدایت در اصفهان نصف‌جهان قصه سفر خود را به یک شهر اسطوره‌ای و «افسانه آمیز» روایت می‌کند. شهری که به تعبیر نویسنده مانند حکایت‌های هزار و یک شب است.

برخورد هدایت با شهر و مردم اصفهان و نوع برداشت فرهنگی و مردم شناختی او با طرز برخورد سیاحان و نویسندگانی که پیش از او اصفهان را دیده‌اند کاملاً متفاوت است. او در این اثر برخلاف قاعده سفرنامه‌نویسی هیچ نقشه، عکس، رد و نشان جغرافیایی و… از اصفهان به مخاطب ارائه نمی‌دهد و تنها پاره‌ای از تجربه‌اش از سفری سه‌چهار روزه به اصفهان را ثبت می‌کند.

امتیاز اصفهان نصف‌جهان در کیفیت شخصی و درونی نگاه بی‌پیرایه هدایت است؛ به طوری که ما صدای «شخصی» نویسنده را از لابه‌لای متن سفرنامه می‌شنویم. هدایت در این اثر به تصاویری که از خیابان چهارباغ، کاخ چهلستون، میدان نقش‌جهان، مسجدجامع عباسی، عمارت عالی‌قاپو و مکان‌های دیدنی دیگر دیده هم اشاره کرده است.

اصفهان، نصف جهان