روز: 26 دی 1401

صمد بهرنگی جدا از داستان‌نویسی، کار نقد و پژوهش هم می‌کرد. علاقه و توجه او به افسانه‌های محلی و ادبیات فولکلور باعث شد که مجموعه ارزشمندی از افسانه‌های آذربایجانی را جمع‌آوری کند و به‌جا بگذارد. رد این قصه‌ها در بسیاری از داستان‌هایش هم هست. این آثار وجه ماندگاری از صمد را نشان می‌دهند که زیر سایه داستان‌هایش کمتر دیده شد. در این یادداشت به‌خصوص به قصه‌ی «آدی و بودی» توجه شده است. خوب که نگاه کنید زیر قیافه جدی سبیلوی صمد، آدی و بودی لبخند می‌زنند.

صمدبهرنگی را هم می‌توان یکی از بهترین نویسندگان کودک‌ونوجوان تاریخ ادبیات فارسی دانست، می‌توان نویسنده‌ای دانست که کار سیاسی هم می‌کرده و مرگ مشکوکی داشته، هم می‌توان مبارزی سیاسی دانست که از داستان‌هایش برای القای مفاهیم سیاسی موردنظرش استفاده می‌کرده. مرگش را می‌توان شادی سرمستانه در جمع دوستان دانست، یا هم‌سرنوشت شدن با ماهی سیاه کوچولو در دهان مرغ ماهی‌خوار. با این همه فکر می‌کنم بهرنگی هیچ‌کدام و در عین حال همه بود. صمد معلم زندگی بود که از داستان به عنوان تخته گچی برای تدریس استفاده می‌کرد.