روز: 13 تیر 1401

جورج اورول، شهرتش را مدیون رمان‌های ضدتوتالیتریسمی مثل «1984» و «مزرعه‌ حیوانات» است. اما او از یک اقتصاد دستوری برای بریتانیا هواداری می‌کرد و تا لحظه مرگش در 1950 میلادی یک انقلابی باقی ماند. جایی در «شیر و تک شاخ» نوشته «برای روحیه‌ی جمعی ما، بانویی که در رولزرویس نشسته است، به مراتب مخرب‌تر از بمباران جنگنده‌های گورینگ است». او همیشه از فقر و تهی‌دستی مردم اظهار تاسف می‌‎کرد. درست به همان اندازه هم از حقوق ویژه و امتیازات خاص بیزار بود. می‌توان او را یک پیوریتن رادیکال نامید. در این مقاله که به قلم جیمز وود نوشته شده و در نشریه‌ی نیویورکر به چاپ رسیده است، مروری شده است بر انقلاب‌هایی که جورج اورول برپا کرد.

تصحیح متون مختص آثار ادبی کلاسیک نیست. یا لااقل نباید باشد. امروز اگر جمله‌ای به این شکل «[همه‌ی آن‌ها] بطور موذی و آب زیرکاه از او تشویق می‌کردند» به هر ویراستاری بدهید آن را به صورت «او را تشویق می‌کردند» درمی‌آورد. اما اگر این جمله مال صادق هدایت باشد چه؟ در آن صورت چه کسی مجاز است و تا کجا مجاز است این به اصطلاح غلط‌ها را در آثار بزرگان ادبیات معاصر اصلاح کند؟

تخت‌خواب دیگران، جستار روایی آیدا مرادیِ آهنی کتابی است آکنده از تاملات نظری. در قالب سفرنامه نوشته شده است اما سفرنامه نیست. متنی است متراکم از معنا. کتابی است مملو از نامِ کتاب‌ها و فیلم‌ها و نقاشی‌ها. نویسنده‌اش بیشتر ساکن جهانِ متن‌هاست. نیویورک، پاریس، تهران، قانا، بیروت، دُبی، بعضی از شهرهایی هستند که آیدا مرادی آهنی در این کتاب به جست‌وجوی حقیقتِ آن‌ها می‌رود.

حرف اصلی کتاب همه دروغ می‌گویند این است که مردم معمولاً در مورد احساسات و افکارشان دروغ می‌گویند، ولی پیمایش داده‌های دیجیتالی می‌تواند آن‌ها را لو بدهد. آن‌چه مردم در نظرسنجی‌ها و پرسش‌نامه‌ها پاسخ می‌دهند همیشه همان چیزی نیست که واقعاً در موردش فکر می‌کنند یا عمل می‌کنند، زیرا آن‌ها همواره به خاطر ترس از قضاوت شدن ترجیح می‌دهند واقعیت را پنهان کنند. حالا مساله این است که چطور می‌شود از طریق داده‌های اینترنتی و دیگر منابع آنلاین به عمق باورها و علایق مردم دست یافت؟ نویسنده کتاب همه دروغ می‌گویند به ردیابی عمق روان بشر در جست‌وجوگرهای گوگل و انواع داده‌های کامپیوتری باور دارد.