چرا مسابقه و چرا مسابقه‌ی نقد کتاب؟ سایت وینش نوپاست. هنوز چهارماه از آغاز به کار رسمی این سایت نمی‌گذرد و احتیاج داریم به شکل گرفتنِ شناخت بیشتر بین ما و مخاطبان. هم ما مخاطب سایت و نوشته‌های منتشرشده را باید بیشتر بشناسیم و هم مخاطبین در رابطه‌ای تعاملی با سایت باشند. برگزاری یک مسابقه قدمی در همین راه آشنایی دوجانبه بود و فکر کردیم اگر نقدومعرفی کتاب (که موضوع اصلی کار وینش هم هست) موضوع مسابقه قرار بگیرد، مزیت‌هایی دارد.

اول اینکه با انتخاب قالب نقدکتاب مخاطب ما با کاری که سایت قرار است انجام دهد آشناتر می‌شود. دیگر این‌که طیف بیشتری مخاطب مسابقه خواهند بود و برخلاف مسابقاتی از قبیل مسابقه داستان کوتاه، فقط آن‌هایی که هدف نویسنده شدن دارند وارد مسابقه نمی‌شوند. به همین علت مهلتی یک‌ماهه تعیین کردیم و کف و سقف نوشته‌ها را ۲۵۰ تا ۴۰۰ کلمه تعیین کردیم که البته برای شرح کتاب کم است، اما زمانه هم دوره و زمانه ایجاز است.

با محاسبه و کم کردن نقدهایی که بیشتر از یک‌بار ارسال شده بودند تعداد ۲۰۸ نقد کتاب در مهلت تعیین شده به سایت وینش رسید. کار داوری این نقدها بر عهده هیات تحریریه سایت بود و داوران نقدهای رسیده را بدون نامِ ارسال‌کننده خواندند و داوری کردند. طبعاً مثل هر مسابقه و داوری دیگری، یک گروه داوران دیگر نظر دیگری می‌توانست داشته باشد. مسابقه و داوری در نهایت یک بازی است و نفر اول مسابقه‌ای در وقت و زمانی دیگر و با داورانی دیگر می‌توانست دهم باشد و برعکس نفر دهم هم می‌توانست اول بشود. پس نتایج را آن قدر هم جدی نگیرید.

اگر برنده نشدید ناامید نباشید، به مسابقه هم بدبین نباشید. بیشتر بخوانید و بنویسید شاید موفقیت‌های بزرگ در انتظار شما باشد. اگر هم برنده شده‌اید این فقط نظر یک سری داور بوده و برنده شدن شما هم بستگی به ترکیب شرکت‌کنندگان دارد. با شرکت‌کنندگانی قوی‌تر شاید برنده نبودید!

در قوانین مسابقه اشاره‌ای به نوع کتاب‌ انتخابی نشده بود اما ظاهراً مخاطبین مسابقه برحسب پیش‌فرض‌های ذهنی خود، کتاب‌های حوزه ادبیات [داستانی] را موضوع نقد قرار داده بودند. حدود نود درصد از نوشته‌ها، نقدهایی بر رمان‌های فارسی و غیرفارسی بودند.

به شعر، که زمانی موردتوجه‌ترین حوزه بین کتاب‌خوان‌های ایرانی بوده تنها در یک مطلب (نقدی بر مجموعه شعر قیصر امین‌پور) پرداخته شده بود. جای کتاب‌هایی در زمینه شاخه‌های مختلف هنر هم خالی بود و در مقابل موضوعاتی مثل روانشناسی همگانی، اقتصاد و کسب‌وکار سهمی، هرچند کوچک، داشتند. یک نوشته‌ی خوب هم به معرفی کتابی با عنوان «چگونه نقد کتاب بنویسیم؟» اختصاص داشت.

دقت به عنوان‌های انتخاب‌شده می‌تواند شاخصی از سلیقه مخاطبین سایت وینش و به عنوان نمونه‌ای کوچک از جامعه بزرگتر کتاب‌خوان‌های کشور باشد. تحلیل این آمار می‌تواند معیاری برای پسند مخاطبین و سلیقه‌سنجی آن‌ها قرار بگیرد.

در یک سال اخیر «ملت عشق» الیف شافاک در صدر هر جدول فروشی قرار دارد. از پرفروش‌ترین کتاب طرح تابستانه خرید کتاب گرفته تا بیشترین جستجو در نمایشگاه کتاب و بیشترین تعداد چاپ. در مسابقه نقد کتاب وینش هم «ملت عشق» با یازده نقد ارسالی بیشتر از هر کتاب دیگری مورد توجه قرار داشت و بعد از آن رمان «کوری» ساراماگو با هشت نقد و رمان «جزء از کل» تولتز با شش نقد بودند.

هر سه این کتاب‌ها، فارغ از ارزشگذاری، رمان‌های پرورقی هستند. چهار نقد بر روی «سمفونی مردگان» عباس معروفی نوشته شده بود و کتاب‌هایی مثل جنایت و مکافات، دنیای سوفی، ناتوردشت، دختری که رهایش کردی، غرور و تعصب و… هم بیش از یکبار تکرار شده بودند.

شرکت‌کننده‌های مسابقه نقدکتاب وینش (مثل مشتری‌های گالری‌ها و شرکت‌کنندگان کلاس‌های داستان‌نویسی و خیلی فعالیت‌های فرهنگی دیگر این روزها) بیشتر از بین خانم‌ها بودند. ۳۱ درصد از این شرکت‌کنندگان مرد بودند و ۶۹ درصد دیگر از بین خانم‌ها. نسبتی که بین برنده‌ها هم دقیقاً و تصادفاً رعایت شده و هفت برنده خانم و سه نفر از بین آقایان هستند.

برندگان مسابقه در رویداد روز شنبه ۱۵ تیر وینش در محل بوک‌لند در مجتمع آواسنتر معرفی شدند. خانم‌ باهره حاج سید بروجردی (برای نقد کتاب سوکورو تازاکی و… موراکامی) نفر اول بود که لوح یادبود وینش و مبلغ ۳ میلیون تومان وجه نقد به عنوان جایزه به او تعلق گرفت و باز خانم‌ها ثمین پرورش (برای نقد کتاب شیطان و خدای سارتر) و معصومه فرید (برای نقد کتاب خانم اسمیلا و حس برف) نفرات دوم و سوم بودند که جوایز به ترتیب دو و یک میلیون تومانی را بردند.

نفرات چهارم تا دهم هم نوشته‌های خوبی داشتند که کم از نفرات برتر نداشت. متینه ایقایی (برای کتاب خون‌خورده)، زهرا منصف (برای کتاب اتوپرتره)، زهرا وقاری (برای کتاب سقلمه)، سام حاجیانی (برای کتاب بند محکومین)، مریم دانشمند (برای کتاب عشق ویرانگر)، فرهاد ریاضی (برای کتاب گاوخونی) و حامد عزیزیان (برای کتاب به خونسردی) هرکدام برنده سیصدهزارتومان وجه نقد و لوح یادبود شدند.

رویداد وینش البته منحصر به اهدای جوایز نبود. در ابتدای مراسم یک بازی و سرگرمی اجرا شد به این ترتیب که بین حاضران برگه‌هایی در دو رنگ تقسیم شد که روی هر برگه یک جمله یا پاراگراف از کتاب نوشته شده بود و شرکت‌کننده‌ها باید کتابی را که منبع جملات بوده حدس می‌زدند که البته حدس هم زدند هرچند در همکاری با هم (که کار درستی بود) از گوگل هم کمک‌ گرفتند!

روبرت صافاریان سردبیر سایت و آنی خاچیکیان مدیر شرکت پویه‌گام و برگزارکننده مسابقه هم در صحبت‌هایی کار سایت وینش را تشریح کردند. رضا تهامی منتقد باسابقه فیلم و ناشر کودک و نوجوان هم از مهمانان مراسم بود که در سخنانش وضع بازار نشر را اتفاقاً خوب ارزیابی می‌کرد و اعتقاد داشت سختی‌های اقتصادی اخیر و گرانی‌ها باعث خواهد شد ناشران بی‌ریشه و تفننی از بازار بیرون شوند و ناشران اصلی و کاربلد باقی بمانند.

شاید بعضی مخاطبین وینش با این مسابقه به جمع ما آمده باشند. اما امیدواریم وینش برای آن‌ها هم به مسابقه خلاصه نشود. سایت وینش می‌خواهد مرجعی معتبر و مستقل برای هم نقد و هم معرفی کتاب‌های جدید و پایگاهی اینترنتی برای دوست‌داران کتاب‌های کلاسیک باشد. جایی که به شما برای انتخاب کتاب بعدی که می‌خواهید بخوانید مشورت می‌دهد و قبل از رفتن به کتابفروشی سری به آن می‌زنید.

گزارشی از مسابقه نقدکتاب وینش