چه کسی از هنر معاصر میترسد
احساس سرگردانی در مواجهه با آثار هنری معاصر چیز عجیبی نیست. همهی ما شاید این تجربه را داشته باشیم که در جمعی دوستانه نسبت به گپی ساده در مورد یک فیلم یا نمایش مبهوت مانده باشیم و نتوانیم تصمیم بگیریم که آیا واقعا از آن اثر خوشمان آمده یا نه. این کتاب قرار است برای کسانی که از هنر معاصر کلافه شده اند، اما در عین حال نمیتوانند نسبت به این همه هیاهو بیتفاوت باشند، جوابهایی داشته باشد.
چه کسی از هنر معاصر میترسد؟
نویسنده: کیونگ آن و جسیکا سراسی
مترجم: افرا صفا
ناشر: نظر
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۳۹۹
تعداد صفحات: ۱۸۴
شابک: ۹۷۸۶۰۰۱۵۲۳۱۵۱
احساس سرگردانی در مواجهه با آثار هنری معاصر چیز عجیبی نیست. همهی ما شاید این تجربه را داشته باشیم که در جمعی دوستانه نسبت به گپی ساده در مورد یک فیلم یا نمایش مبهوت مانده باشیم و نتوانیم تصمیم بگیریم که آیا واقعا از آن اثر خوشمان آمده یا نه. این کتاب قرار است برای کسانی که از هنر معاصر کلافه شده اند، اما در عین حال نمیتوانند نسبت به این همه هیاهو بیتفاوت باشند، جوابهایی داشته باشد.
چه کسی از هنر معاصر میترسد؟
نویسنده: کیونگ آن و جسیکا سراسی
مترجم: افرا صفا
ناشر: نظر
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۳۹۹
تعداد صفحات: ۱۸۴
شابک: ۹۷۸۶۰۰۱۵۲۳۱۵۱
روی جلد کتاب چه کسی از هنر معاصر میترسد عکس موز معروف موزهی میامی دیده میشود. یک اثر هنری 120 دلاری که جنجال زیادی در دنیای هنر به وجود آورد. اما این موز برچسب خورده، در ذهن مردم عادی تنها یک سوال را ایجاد میکند. چرا باید یک موز را به عنوان اثر هنری پذیرفت و اصلاً چرا باید چنین چیزی با این قیمت، مشتری و طرفداران زیادی داشته باشد؟
چرا باید کسانی بخواهند با یک موز عکس بگیرند و نگهبانان موزه از این اثر هنری مراقبت کنند؟ نکتهی ترسناک هنر معاصر همینجاست. دریایی از سوالات بیپایان که مردم عادی درگیر آن میشوند و به واسطهی نیافتن جواب، شکاف عظیمی بین خودشان و جامعهی هنری میبینند.
احساس سرگردانی در مواجهه با آثار هنری معاصر چیز عجیبی نیست. همهی ما شاید این تجربه را داشته باشیم که در جمعی دوستانه نسبت به گپی ساده در مورد یک فیلم یا نمایش مبهوت مانده باشیم و نتوانیم تصمیم بگیریم که آیا واقعاً از آن اثر خوشمان آمده یا نه. این کتاب قرار است برای کسانی که از هنر معاصر کلافه شدهاند، اما در عین حال نمیتوانند نسبت به این همه هیاهو بیتفاوت باشند، جوابهایی داشته باشد.
مخاطبان اصلی کتاب، بدون شک در ابتدا کسانی هستند که نسبت به هنر معاصر کنجکاوند. انسانهایی که بیرون از گود هنر ایستادهاند اما اخبار گالریها را دنبال میکنند و دوست دارند از این دنیای عجیب سردربیاورند.
دستهی دیگری که این کتاب میتواند برایشان مفید باشد، دانشجویان هنر و هنرمندان تازهکاری هستند که هنوز با سیاستگذاریها و سازوکار دنیای هنر آشنایی ندارند. کتاب اطلاعات خوبی از دنیای هنری، نه به دید پدیدهای متعالی و دستنیافتنی، که به چشم یک تجارت دارد و به خوبی توضیح داده چطور یک اثر هنری در دنیای معاصر به جایگاه ویژهای میرسد.
در فرآیند دیده شدن اثر هنری، افراد زیادی دخیل هستند و باید گفت سیستمی که پشت پردهی هنر، قیمتها و اهمیت یک اثر را تعیین میکند، بسیار پیچیده است. یکی از مشاغلی که در این زمینه اهمیت دارد کیوریتوری است. کیوریتورها تعیین میکنند یک اثر به چه نحوی و در کنار چه آثاری در یک نمایشگاه یا موزه چیده شود تا تاثیرگذارترین حالت را داشته باشد.
دستهی دیگری که در این زمینه اهمیت دارند، گالریدارها هستند. آنها هستند که آثار هنری را خریداری میکنند و شاید بخش عظیمی از قیمتگذاری به سلیقهی صاحب گالری بازگردد. در فرآیند دیده شدن یک هنرمند نوپا هم این گالریدار است که میتواند آیندهی او را رقم بزند. موزهها هم سیستم پیچیدهای دارند و برای خرید اثر هنری و نگهداری از آن فرآیندی طولانی را طی میکنند.
در نهایت تنها هنرمند در این زمینه تاثیرگذار نیست، بلکه کیوریتورها، گالریدارها، مدیران هنری، مسئولان فنی موزه، نگهداران اثر هنری و مسئولان مرمت آن کسانی هستند که در این فرآیند نقشی تعیینکننده دارند.
اما در این میان رویدادهای هنری بسیاری هستند که به این هیاهو دامن میزنند. بیهنالهای بینالمللی، آرت بازل، آرت فرها، جوایز سالانهی هنری و از همه مهمتر حراجیها، هر کدام در روندی که اثر هنری طی میکند نقش دارند که در این کتاب فصلی برای هرکدام اختصاص داده شده است.
چه کسی از هنر معاصر میترسد، کتابی است که مخاطب را نمیترساند. از اصطلاحات تخصصی استفاده نمیکند و هدف متفاوتی را دنبال میکند. خوبی کتاب همین است که پس از معرفی چند اثر هنری، این حس را به مخاطب نمیدهد که درک پایینی دارد.
البته در آن راهکارهایی هم برای سردرآوردن از آثار پیچیده ارائه شده. در این کتاب همه چیز ساده است و میخواهد خواننده را با جنبههای دیگری از هنر معاصر آشنا کند، نه به عنوان پدیدهای بیسر و ته و غیرقابل فهم. گرچه خود کتاب به صراحت بیان میکند که معتقد است بازار هنر پوچ است، عادلانه نیست و گاهی تنها حکم یک کسب و کار را دارد. در این میان ممکن است آثاری ارزش پیدا کنند که مستحق این همه توجه نباشند و هنرمندانی مستعد در این سیستم هیچ وقت به چشم نیایند.
نویسندههای این کتاب، هردو کیوریتور هستند و از این رو به خوبی با این سیستم آشنایی دارند. همان طور که گفته شد، هنر معاصر هر روز پیچیدهتر میشود و عوامل و افراد زیادی بر موفق بودن یک اثر دخیل هستند. به همین جهت آشنایی با این سیستم ضروری است و کسی که میخواهد پا به این عرصه بگذارد، باید علاوه بر داشتن اطلاعات پایهی مبانی و تاریخ هنر و زیباییشناسی، از ساز و کارهای هنر معاصر هم باخبر باشد.
در آخر باید گفت هنر یک پدیدهی مطلق نیست. به همان اندازه که میتواند پوچ و بیمعنی باشد، ممکن است پیامهای بزرگی را نیز با خود حمل کند. در هر حال هنری ماندگار میشود که به هر طریق راهش را به درون جامعه باز کند و امکان تعامل با آن وجود داشته باشد.
مثل همان موز معروف که یک روز توسط هنرمند دیگری در گالری بلعیده میشود تا پیامی درمورد گرسنگی و فقر داشته باشد. (البته نگهبانان موزه سریع موز دیگری را جایگزین کردند!) گاهی هم ممکن است یک اثر توسط گروهی از جامعه درک نشود و این کاملاً طبیعی است. اصلاً اثر هنری موفق، زمانی نقش خود را ایفا میکند که هنرمند بتواند با مخاطبان خود تعامل داشته باشد یا نسبت به اوضاع جامعه کنشمند باشد.