چرا «شوهر آهوخانم» را ساختم
ساخت فیلمی از روی رمان «شوهر آهوخانم» از اولین تلاشهای سینمای ایران برای روی آوردن به ادبیات جدی بود. فیلمی که پیش از سه فیلم آغازگر موج نوی سینمای ایران، یعنی قیصر و گاو و آرامش در حضور دیگران، ساخته شد و بعضی آن را از تلاشهای اولیه موج نو میدانند و بعضی دیگر آن را اثری شکستخورده و ضعیف. در زمان ساخت هم این فیلم با انتقادات زیادی روبرو شد. مجله خوشه در لید مطلب مینویسد: آنچه در زیر میآید، نوشتهی داود ملاپور کارگردان این فیلم است در توجیه اقدام خود به تهیه فیلمی از «شوهر آهوخانم» و این بماند تا نظر خوشه و نویسندهی کتاب را در مجله منعکس کنیم.
ساخت فیلمی از روی رمان «شوهر آهوخانم» از اولین تلاشهای سینمای ایران برای روی آوردن به ادبیات جدی بود. فیلمی که پیش از سه فیلم آغازگر موج نوی سینمای ایران، یعنی قیصر و گاو و آرامش در حضور دیگران، ساخته شد و بعضی آن را از تلاشهای اولیه موج نو میدانند و بعضی دیگر آن را اثری شکستخورده و ضعیف. در زمان ساخت هم این فیلم با انتقادات زیادی روبرو شد. مجله خوشه در لید مطلب مینویسد: آنچه در زیر میآید، نوشتهی داود ملاپور کارگردان این فیلم است در توجیه اقدام خود به تهیه فیلمی از «شوهر آهوخانم» و این بماند تا نظر خوشه و نویسندهی کتاب را در مجله منعکس کنیم.
به سال 1339 آقای علی محمد افغانی، نگارش کتاب خود -شوهر آهوخانم- را پایان داد و بلافاصله آن را با سرمایه شخصی به چاپ رساند و منتشر کرد. جنجال موافق و مخالفی درگرفت و در مدتی قلیل کتاب چندین بار تجدید چاپ شد و شهرتی نصیب نویسندهی خود کرد و جایزه سلطنتی «بهترین کتاب سال» را دریافت داشت.
از همان زمان سوداگران سینمای فارسی درصدد بهرهبرداری از این عنوان برآمدند ولی پس از اینکه از کم و کیف محتوای کتاب آگاه شدند میدان را خالی کردند. در آن زمان در گرماگرم بازار ادبی این کتاب، من در مدرسه سینمایی لندن مشغول تحصیل بودم و سه سال قبل که که به ایران مراجعت کردم با موافقت افغانی به تهیهی فیلمی از کتاب شوهر آهوخانم پرداختم که کار آن با برنامه منظمی پیش رفت.
تهیهی سناریو شش ماه وقت مرا گرفت. آنگاه اقدام به انتخاب هنرپیشگان فیلم کردم؛ بهخاطر آنکه بتوانم کاملاً در امر تهیه فیلم استقلال عمل داشته باشم چهرههایی را برگزیدم که واقعاً با نقش سینمایی خود تطبیق داشته، از آن گذشته در تمام مدت فیلمبرداری در دسترس باشند.
تهیهی وسایل صحنه و انتخاب محل تماماً با دقتی وسواسآمیز انجام گرفت و بالاخره فیلمبرداری آغاز شد که با کارهای فنی آن، مجموعاً دوسال به طول انجامید. برای نخستین بار در ایران [1] موسیقی متن کاملاً ایرانی و ساخته فرهاد فخرالدینی است.
همکاری هنرپیشگان اشراق، عدیله، مهری، مشکین، گیتی فروهر، کاشانی هوشمند و عدهی زیاد دیگر که کمال حسننیت را با من داشتهاند، این امکان را فراهم آورد تا کارهای فیلم طبق برنامه و بهطور دلخواه پیشرفت کرده و به انجام رسد. البته معایب بیشماری در کار هست که خود پیش از دیگران بدان واقف هستیم و امیدواریم در کارهای بعدی مرتفع شود.
و اما فیلم تا آنجا که امکان داشته است در صحنههای حقیقی تهیه شده است. از رقص شکم و.. آواز کوچه باغی در آن خبری نیست. البته این باعث خردهگیری خبرگان سینمای تجارتی بومی شد که چرا در این فیلم صحنههای ساز و آواز و یا چند صحنه زدوخورد و کتککاری نیست. البته منطق ایشان این است که «تماشاچی این را میخواهد»
در جوابشان میگویم: تماشاچی ایرانی از فیلمهای «8.5» فلینی و «کلکسیونر» و «آگراندیسمان» هم استقبال کرد بیآنکه در آنها از زد و خورد و ساز و آواز اثری باشد. شما فیلم ایرانی بسازید و بعد نتیجه را ببینید.
بههرحال من خود از کارم نسبتاً راضی هستم اگر فیلم شوهر آهوخانم باب طبع مشکلپسند تماشاچی ایرانی قرار گرفت در همین سبک ادامه خواهم داد. وگرنه سینما را به بانیان آن وامیگذارم. والسلام.
[1] با پوزش از آقای ملاپور ناچار به تذکر این حقیقت هستیم که تهیه موسیقی متن فیلم نخستین بار نیست که در ایران صورت میگیرد. پیش از ایشان داریوش مهرجویی کارگردان تحصیلکرده و باذوق فیلم «الماس 33» بود که برای فیلم خود اقدام به تهیه موسیقی متن کرد. موسیقی «الماس 33» را مرتضی حنانه نوشته و اجرا کرده است.
منبع: مجله خوشه