وقت نمایش، بخند!
نمایش کمدی انواع و اقسام و طرفداران بسیار دارد. برای عموم مردم جذاب است و برای خواص قابل تأمل. گاه قهقهه ما را درمیآورد و گاهی نیشخند ایجاد میکند. درهرحال بخشهایی از ذائقه و فرهنگ عمومی را نشان میدهد و آرزوها و امیدها را یادآوری میکند. از دیروز تا امروز و از شرق تا غرب، کمدی همراهی همیشگی بوده است.
نمایش کمدی انواع و اقسام و طرفداران بسیار دارد. برای عموم مردم جذاب است و برای خواص قابل تأمل. گاه قهقهه ما را درمیآورد و گاهی نیشخند ایجاد میکند. درهرحال بخشهایی از ذائقه و فرهنگ عمومی را نشان میدهد و آرزوها و امیدها را یادآوری میکند. از دیروز تا امروز و از شرق تا غرب، کمدی همراهی همیشگی بوده است.
وقت نمایش، بخند!
بعضیها عقیده دارند کل زندگی یک نمایش است، شما میتوانید خود را بازیگر، کارگردان یا حتی نمایشنامهنویس آن تصور کنید. هرکدام باشید، در هرحال نمایش شما اگر قرار باشد به وسعت زندگیتان باشد، حتما در صحنههایی کمدی است.
کمدی از آن آثاری است که در نگاه اول مخاطب عام را جذب میکند و در قدم بعدی مخاطب دقیق را به فکر وامیدارد. اگر این قول را قبول کنیم که «هیچ شوخی نیست که جدی پشت آن نباشد»، آنوقت هنگام دیدن کمدیها عینک دقت را فراموش نمیکنیم.
کمدی البته در معنا تعریف مشخصی دارد؛ اول اینکه به یک اثر نمایشی گفته میشود (یعنی برای اجرا نوشته شده) و دوم اینکه قرار است شما را بخنداند. ارسطو عقیده داشت تقلیدی است از اطوار و اخلاق زشت آدمیزاد و در مبحث فنی هم نکات زیادی دربارهاش گفتهاند، از بهکار بردن عناصر تضاد و اغراق تا پایان خوش یا مفرح. انواع و اقسام آن از بزنبکوب هست تا نمونههایی که فقط نیشخند به لب شما میآورد و میشود کمدی سیاه.
با نگاهی به همه اینها در این پرونده سعی کردیم نمونههایی از نمایشهای کمدی و طنز را معرفی کنیم، نمایشنامههایی که گاه قهقهه ما را درمیآورند و گاهی لبخند همراه با نیش ایجاد میکنند.
وقتی درباره نمایش کمدی صحبت میکنیم نمیتوانیم یادی از مولیر، کمدینویس معروف فرانسوی نکنیم. او از آن دسته کلاسیکهای دنیای نمایش است که تا آخر عمر به کمدی وفادار ماند، گرچه خودش خیلی تراژیک زندگی کرد.
خندهی ملتمسانه |
این سمت جهان یعنی در ایران نمایش کمدی عمری طولانی داشته. سیاهبازی، بقال بازی، نمایشهای روحوضی و حتی تعزیه خندهدار نمونههایی از علاقه و ذوق ایرانیها در حیطه کمدی هستند. اما نمایش به شکل امروزی از حدود 170 سال قبل به ایران آمد و جالب است بدانید که اولین نمونه نمایشنامههایی که به زبان فارسی نوشته شد هم در قالب کمدی بود.
پنج نمایشنامه در شرح روح زمانه |
نمیشود از نمایش و نمایشنامه صحبت کرد و یادی از شکسپیر نکرد. چهره نامدار دنیای نمایش از میان 37نمایشنامهای که نوشته نمونههایی هم در قالب کمدی بوده. از جمله نمایش معروف رویا در شب نیمه تابستان.
رویا در شب نیمه تابستان |
آنتوان چخوف را به عنوان طنزنویس میشناسند، او نمایشنامههای معروفی هم نوشته است. یکی از معروفترین نمایشنامههایش باغ آلبالو است که گرچه امروزه به عنوان نمایش کمدی شناخته نمیشود اما خود چخوف آن را یک کمدی میدانست.
باغ آلبالو |
هر کس که اهل تئاتر باشد با نام برشت آشناست. شهرت و تاثیر او در دنیای تئاتر به قدری است که حتی سبکی برای اجرا به نامش وجود دارد. ازمیان نمایشنامههایی که برشت نوشته توران دخت یا کنگره توجیهگرها یکی از نمایشنامههایی است که در گروه کمدی دستهبندی میشود و جالب اینجاست که یک ردپای ایرانی هم دارد.
توراندخت یا کنگرهی توجیهگرها |
از چهرههای به نسبت متأخر و معاصر دنیای تئاتر یکی هم فردریش دورنمات است که در اغلب داستانهایش ردپایی از نیش و نوش دیده میشود. اما اگر دنبال نمایشنامهای از او هستید که رد کمدی در آن بیشتر باشد و اجراهای ایرانی هم از آن دیده باشید، سراغ این نمایشنامه بروید.
ازدواج آقای می سی سی پی |
کمتر کسی است که نام وودی آلن را نشنیده یا حداقل یکی از فیلمهایش را ندیده باشد. آثار او طنز عجیب و مختص به خودش را دارند. اگر نمیدانستید که او نمایشنامه کمدی هم مینویسد نگاهی به این مطلب بیندازید.
مرگ در نمیزند، از دیوار بالا میآید! |
از معروفترین کمدینویسان معاصر یکی هم نیل سایمون است که آثار زیادی از او به فارسی ترجمه شده. برای آشنایی با کار و سبک و سیاقش معرفی نمایشنامه معروف او پزشک نازنین را بخوانید.
پزشک نازنین |
شما هم از علاقمندان به نمایش کمدی هستید؟ آثاری را که دوست دارید به ما معرفی کنید.
طنز
کتاب های بکار رفته در این مقاله
تمثیل عروس و داماد
نویسنده: مولیر
مترجم: جعفر قراچه داغی
ناشر: دیدآور
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۴۰۱
تعداد صفحات: ۱۱۶
شابک: ۹۷۸۶۰۰۱۰۴۱۷۴۷
رویا در شب نیمه تابستان
نویسنده: ویلیام شکسپیر
مترجم: مسعود فرزاد
ناشر: انتشارات علمی فرهنگی
نوبت چاپ: ۶
سال چاپ: ۱۴۰۰
تعداد صفحات: ۱۲۲
برای یاری در حمایت از کتابفروشیهای محلی این گزینه را انتخاب کنید.
موسسه گسترش فرهنگ و مطالعاتبرای تهیه سریع کتاب از کتابفروشیهای آنلاین این گزینه را انتخاب کنید.
بزودی بزودی انتشارات آگاه 30book بزودی بزودیتوران دخت یا کنگره توجیه گرها
نویسنده: برتولت برشت
مترجم: محمود حسینی زاد
ناشر: بان
نوبت چاپ: ۱
سال چاپ: ۱۳۹۷
تعداد صفحات: ۱۲۷
شابک: ۹۷۸۶۰۰۹۹۷۳۵۲۱
برای یاری در حمایت از کتابفروشیهای محلی این گزینه را انتخاب کنید.
موسسه گسترش فرهنگ و مطالعاتبرای تهیه سریع کتاب از کتابفروشیهای آنلاین این گزینه را انتخاب کنید.
انتشارات آگاه 30book بزودی بزودی بزودی بزودیازدواج آقای می سی سی پی
نویسنده: فردریش دورنمات
مترجم: حمید سمندریان
ناشر: قطره
نوبت چاپ: ۱۳
سال چاپ: ۱۴۰۰
تعداد صفحات: ۱۶۰
شابک: ۹۷۸۶۰۰۱۱۹۰۰۶۳
پزشک نازنین
نویسنده: نیل سایمون
مترجم: شهرام زرگر
ناشر: نیلا
نوبت چاپ: ۷
سال چاپ: ۱۳۹۳
تعداد صفحات: ۸۲
شابک: ۹۷۸-۹۶۴۸۵۷۳۳۳۶
مرگ در میزند
نویسنده: وودی آلن
مترجم: حسین یعقوبی
ناشر: چشمه
نوبت چاپ: ۱۲
سال چاپ: ۱۳۹۷
تعداد صفحات: ۱۹۶
برای یاری در حمایت از کتابفروشیهای محلی این گزینه را انتخاب کنید.
موسسه گسترش فرهنگ و مطالعاتبرای تهیه سریع کتاب از کتابفروشیهای آنلاین این گزینه را انتخاب کنید.
بزودی بزودی انتشارات آگاه بزودی بزودی بزودیباغ آلبالو
نویسنده: آنتون چخوف
مترجم: سیمین دانشور
ناشر: قطره
نوبت چاپ: ۲۱
سال چاپ: ۱۴۰۰
تعداد صفحات: ۱۱۰
شابک: ۹۷۸۹۶۴۳۴۱۲۴۸۷