فقط یک کتابفروشی؟

بله. انتشارات نگاه فقط کتاب می‌فروشد. یعنی برخلاف گروهی از کتابفروشی‌ها که در کنار کتاب لوازم التحریر یا اشیایی با جلوه‌های فرهنگی_هنری (از لیوان گرفته تا کیف) عرضه می‌کنند، فعالیت خود را فقط روی فروش کتاب متمرکز کرده است؛ آن هم کتاب‌های ادبیاتی. داخل مغازه چیزی حدود ۶۷هزار عنوان کتاب است که با دسته‌بندی‌های مشخصی در طبقات قرار گرفته‌اند.

از دی ماه تا مرداد ماه

تصمیم به افتتاح کتابفروشی البته ماجرای جدیدی نبوده است. نشر نگاه از سه مانده به عید ۹۹ برای افتتاح این کتابفروشی اقدام کرده بود اما با ظهور کرونا و ماجراهایش افتتاح به عقب افتاد تا اینکه بالاخره در مردادماه امسال انجام گرفت. اما برنامه نشر نگاه برای این ماجرا فقط به همین کتابفروشی محدود نیست. قصد دارد کتابفروشی دیگری نیز در تهران افتتاح کند و علاوه بر آن یک کتابفروشی در زاهدان برای دسترسی بیشتر و بهتر اهالی آن منطقه به کتاب.

آیا کتابفروشی مشتری دارد؟

گردانندگان کتابفروشی از حضور خریداران راضی هستند و عقیده دارند خریدار کتاب همیشه وجود دارد و از بین نمی‌رود. آنها می‌گویند گرچه اوضاع کرونا باعث شده که فروش اینترنتی‌شان افزایش پیدا کند اما به این معنی نیست که علاقمندان به کتابفروشی نمی‌آیند. گویا همیشه عده‌ای هستند که چرخیدن در داخل کتابفروشی و لمس کتاب‌های چاپی را به خرید آنلاین ترجیح می‌دهند؛ حتی اگر پای کرونا درمیان باشد. به هرحال مشتریان همیشگی کتابفروشی‌ها اشخاصی هستند که یا می‌خواهند از جدیدترین اتفاق‌های نشر باخبر شوند یا خودشان کتاب چاپ کنند و برای همین در ارتباط تنگاتنگ با این فضا هستند.

آیا کتابفروشی صرفه اقتصادی دارد؟

رییس دانا مدیر انتشارات نگاه عقیده دارد نباید این شغل را با سایر شغل‌ها مقایسه کرد. او می‌گوید که اگر در پیش از کرونا ارزش کتاب‌هایی که در انبار داشته ۱میلیارد بوده، هنوز هم همان ۱ میلیارد است. گرچه اگر جنس دیگری در انبار داشت با توجه به تغییرات اقتصادی ارزش مالی آن چند برابر شده بود ولی کالایی که او دارد چیزی افزون بر ارزش مادی را داراست و همین تفاوت کسی است که این شغل را برای خود انتخاب می‌کند. او البته با خنده اضافه می‌کند که به قول همکاری ما هرشب چمدان چمدان افتخار به خانه می‌بریم.

چرا کتاب گران می‌شود؟

از رئیس دانا درباره ماجرای گرانی کتاب پرسیدیم و اینکه چرا باوجود اینکه اغلب ناشران از سهمیه کاغذ دولتی استفاده می‌کنند اما گرانی کاغذ را دلیلی بر افزایش قیمت کتاب می‌دانند؟  او عقیده دارد که درست است کاغذ فاکتور اصلی و مهمی در قیمت کتاب نیست اما سایر مواردی که در تهیه و آماده‌سازی کتاب دخیل هستند از ویرایش گرفته تا صحافی و آماده سازی هم افزایش دستمزد پیدا کرده‌اند. او می‌گوید به این ماجرا قضیه برگشت سرمایه را هم بیفزایید یعنی کتابی که منتشر می‌شود تا همه نسخه‌هایش به فروش برود و سود حاصلش برگردد حدود دوسال طول می‌کشد. شاید این یکی از دلایلی باشد که آنها به عنوان ناشر به کتابفروشی رو آورده‌اند، هرچه باشد کتابفروشی هم یک نوع کسب است که انگار همیشه می‌توانی از دخلت برنقد داشت کنی. او همچنان عقیده دارد که در اروپا هم زمانی کتابفروشی ها دچار رکود شده بودند اما ماجرا به این شکل نماند. چرا که کتابفروشی مثل جریان زندگی است و متوقف نمی‌شود.

آینده در دست کیست؟

باوجود همه اخبار ناراحت کننده‌ای که از بازار کتاب می‌رسد، و بحث همیشگی کاهش تیراژ کتاب‌ها و درآوردن رقم دقیق میزان مطالعه هر ایرانی در روز، ناشران همچنان به کار چاپ کتاب و کتابفروشی‌ها به کسب و کارشان مشغولند. شاید رونق کار کتاب در مقایسه با هر کار دیگری پررنگ نباشد اما به نظر می‌آید که همیشه گروهی هستند که در هر نسل کتاب و کتابخوانی برایشان مساله مهمی است. وگرنه تابه‌حال صنعت نشر کشور باید به کلی نابود می‌شد. البته همین می‌تواند زمینه پرسش یا نگاه جدیدی به ماجرا باشد، این‌که چه کار می‌توانیم بکنیم که گروه جدیدی به طیف همیشگی کتابخوان‌ها اضافه بشوند؟ شاید راه حل این ماجرا درست به دست همان کسانی باشد که از نویسنده تا کتابفروش و ناشر و مروج کتابخوانی در این عرصه فعالند.