در مهرماه سال ۱۳۹۹ سایت وینش پویشی را با نام «صدسال شمسی، ده داستان فارسی» شروع کرد. بهانه راه اندازی این پویش، رسیدن به آخرین سال قرن ۱۴ شمسی بود. این قرن برای ادبیات داستانی فارسی، دوران مهمی به حساب می‌آید. در سال های اول این سده محمدعلی جمالزاده کتاب یکی بود و یکی نبود را نوشت که فصلی متفاوت برای داستان‌نویسی ایران بود. در تیرماه همین سال با انتشار پرونده‌ای وجوه مختلف کار او را بررسی کردیم.

هزاران داستان فارسی که در طی این صدسال نوشته و منتشر شدند، داستان پرفراز و نشیب تاریخ سیاسی و اجتماعی ما و همچنین تاریخ ادبیات و داستان پردازی در ایران را حکایت می‌کنند. بسیاری از این داستان‌ها که در دوران خودشان مطرح و جریان ساز بودند، امروز فراموش شده‌اند. بسیاری دیگر به دلایلی کمتر فرصت طرح و بحث پیدا کردند و گروهی هم در خاطره جمعی ما ماندگار شدند.

پویش «صدسال شمسی، ده داستان فارسی» می خواست با طرح این سوال که برای رفتن به قرن جدید کدام داستان‌های فارسی را داخل چمدان‌تان می‌گذارید، فرصتی برای طرح و یادآوری این داستان‌ها ایجاد کند.

در مرحله اول سراغ تعدادی از اهالی ادبیات رفتیم. از آن‌ها خواستیم تا ده داستان فارسی مورد علاقه خود را برحسب اولویت یا بدون اولویت‌بندی انتخاب کنند و براساس این انتخاب امتیاز بدهند. از جمع‌بندی امتیازهای حدود ۶۰نفر از اهالی ادبیات که از بین نویسندگان، مترجمان، فیلمنامه‌نویسان و کارشناسان ادبیات انتخاب شده بودند، ۲۰ داستان فارسی برگزیده شد.

حالا نوبت دعوت از مخاطبان داستان‌ها بود که کتاب‌های مورد علاقه خودشان را انتخاب کنند. طی مدت ۱۵روز مخاطبان سایت وینش هم داستان‌های مورد نظرشان را (هم از میان فهرست برگزیده اهالی ادبیات و هم خارج از آن) انتخاب کردند. و به این ترتیب ۱۰ داستان فارسی برگزیده قرن ۱۴ در پویش وینش مشخص شد.

در این میان با ثبت نظرات اهالی ادبیات و مخاطبان، اسامی نزدیک به ۲۰۰ داستان فارسی صدسال اخیر به دست آمد که آن‌ها را در بخش یادآوری پویش گذاشتیم تا فرصتی برای مرور این داستان‌ها فراهم شود.

اما شعار اصلی سایت وینش از آغاز به کار این بود: چیزی که جایش خالی است نقد کتاب است. برای همین در مرحله بعد داستان‌های فارسی را در معرض نقد قرار دادیم و مسابقه نقدنویسی برگزار کردیم. آثار رسیده نشان داد که هم علاقمندان بسیاری در این حوزه وجود دارند و هم داستان‌های ارزشمندی در این سده خلق شده‌اند که قابلیت نقد و بررسی فراوانی دارند.

پنج نقد برگزیده این مسابقه را می‌توانید در این‌جا بخوانید.

نفر اول: پویان طحان برای نقدی بر «شازده احتجاب»

گاهی زیاد، گاهی اندازه

نفر دوم: فائزه سبحانی برای نقدی بر «مد و مه»

عادت به خستگی فاجعه است

نفر سوم: لادن عظیمی برای نقدی بر «سووشون»

یوسف‌ها ادامه جریان سیاوش‌هایند

نفر چهارم: شیرین زارع‌پور برای نقدی بر «ویران»

می‌زید با یاد و خاطره

نفر پنجم: دینا هادی‌پور برای نقدی بر «هرس»

مادر نخل‌های سوخته

در برنامه لایوی که روز چهارشنبه در اینستاگرام وینش خواهیم داشت، با چندنفر از اهالی ادبیات درباره موضوعات مطرح شده در این کمپین گفت‌وگو خواهیم کرد و نگاهی به آثار برنده می‌کنیم.

از ماه آینده قصد داریم تا هر ماه برای ۵ کتاب شاخصی که جزو انتخاب‌های اولیه اهالی ادبیات و مخاطبان بودند، پرونده‌هایی منتشر کنیم. در این پرونده‌ها علاوه بر نقد حرفه‌ای هر داستان تلاش می‌کنیم تا اطلاعات گوناگونی به مخاطبان بدهیم و فرصتی برای نگاه جامع به این آثار فراهم کنیم.

ماجرای داستان‌های فارسی در این‌جا پایان پیدا نمی‌کند. امیدواریم که با همراهی و ایده‌های شما، و با نقد که امکانی برای تبادل نظر و تحلیل ایجاد می‌کند، با آغاز قرن جدید شمسی، قصه‌های تازه‌ای برای زبان فارسی رقم بخورد.

مسابقه نقد کتاب وینش

صدسال-شمسی-ده-داستان-فارسی