بعضی افراد در حیطه‌‌ی کاری خود نام‌‌آشنا هستند، اما برخی شهرتی فراتر از یک رشته دارند. این افراد تاثیرشان نه فقط در یک حرفه که به زیرساخت‌‌های فکری بشری گسترش یافته است. فروید، لکان و در کنار آن‌ها یونگ، کسانی هستند که از حیطه‌‌ی روان‌‌شناسی به چنین شهرتی رسیده‌‌اند.

آنها فقط نظریات روان‌‌شناسانه برای درمان اختلالات روانی ارائه نکردند؛ کار آنها بالاتر از درمانِ صرف بوده و  به جهان بینیِ بشر شاخ و برگ دادند. فروید عصب‌‌شناسی آلمانی و بنیان‌‌گذار روان‌‌کاوی بود و ژان لکان پزشک و روان‌‌کاو فرانسوی بر ستون‌‌های تفکر فروید بنایی دیگر ساخت و تحولی در این رشته ایجاد کرد.

از این‌‌رو بررسی آراء و نظرات این دو در حوزه روان‌‌کاوی و روانشناسی اهمیت به سزایی دارد. کتاب مبانی روان‌‌کاوی فروید_لکان تالیف دکتر کرامت موللی به معرفی لکان و بررسی دیدگاه‌‌های او می‌‌پردازد و نظرات او را با سبک روان‌‌کاوی _ روان‌‌شناسی فروید مقایسه می‌‌کند. جایی که لکان در مسیر #فرویدفروید در سال ۱۸۸۱ از دانشگاه وین، پذیرش گرفت و سپس، در زمینه‌های اختلالات مغزی و گفتاردرمانی و شناخت بیماری نادرِ آروشا کالبدشناسی اعصاب میکروسکوپی… حرکت کرده و جایی که با ارائه‌‌ی دیدگاهی متفاوت مسیر تازه‌‌ای در شناخت روان انسان گشوده است.

نگارش کتابی با این مضمون که اصول و پایه‌‌ی تفکری دو روان‌‌کاو بزرگ را در قیاس با هم بررسی می‌‌کند، به خودی خود بسیار ارزشمند است. استقبال از آن و چاپ‌‌های متعدد نشان از درک این ارزش از طرف خوانندگان در طول این سال‌‌هاست. روان‌‌کاوی نه فقط شیوه‌‌ی درمانی برای عوارض روانی است که حتی به واسطه‌‌ی شناخت خود می‌‌توان از آن برای اعتلای سطح روان و تفکر و بالطبع اعتلای سبک زندگی، بهره برد.

روان‌‌کاوی از انسان می‌‌پرسد و «پرسش از انسان است و پاسخ همواره منوط به نسبت و رابطه ای است که آدمی در مورد خودش و عالم خود داراست». پس روان‌‌کاوی نه فقط شیوه‌‌ی درمان که شیو‌‌ه‌‌ای برای زندگی بهتر و شناخت خود  است.

 این خود کیست و ارتباطش با عالم چگونه است. بررسی خود در حال حاضر بدون در نظر گرفتن سابقه و زندگی از سر گذرانده مسیری پرخطاست و چنانچه موللی نیز در کتاب متذکر شده است «روانکاوی تجدید عهد با تاریخ و گذشته است.» گذشته‌‌ای که هیچ‌‌گاه تمام نمی‌‌شود و از آن جهت اهمیت دارد که به حال تعلق دارد.

رسیدن به شیوه‌‌ای برای این شناخت و واکاوی گذشته بسیار دشوار است و بدون دانش لازم می‌‌تواند گمراه کننده نیز باشد. توجه و احاطه‌‌ی موللی به این موضوع را می توان در شیوه‌‌ی نگارش کتاب  و بررسی قدم به قدم مفاهیم پایه‌‌ای دید که آن را به اثری قابل فهم برای تمامی علاقمندان تبدیل کرده است.

این کتاب با معرفی لکان و شرح مختصری از زندگی و شرایط زمانه‌‌ی او شروع می‌‌شود. در عین حال به شکل تخصصی به روند بسط و تکامل دیدگاهش و نقطه‌‌ عطف‌‌های زندگی‌‌ حرفه‌‌ای او می‌پردازد. این فصل ابتدایی به همراه مقدمه‌‌ی کتاب، سخت‌‌خوان هستند و گاه زبانی پرطمطراق دارند، اما از این مانع در فصول بعدی خبری نیست و به جز بعضی معادل‌­سازی­های فارسی برای اصطلاحات روان­شناسی که شاید به نظر ناآشنا بیایند و دلیل آن متداول بودن معادل­‌های انگلیسی در جامعه‌­ی علمی است، در باقی کتاب زبان روان و بیان کاملا روشن است.

در فصول بعدی به ترتیب، دکتر موللی به شرح مطالبی می‌‌پردازد که پایه‌‌های درمانی در روانکاوی_ روانشناسی است و نقاط افتراق دو دیدگاه لکان و فروید را در هر مبحث به زبانی شیوا، ساده و با مثال‌‌هایی قابل فهم بیان می‌‌کند.

بخش مهمی از کتاب نیز به بررسی تک به تک مهم‌ترین عوارض روانی و بررسی آن‌ها بنا بر دیدگاه‌‌های فروید- لکان اختصاص داده شده است. به عنوان مثال در بحث مربوط به مالیخولیا همراه با تعریف عارضه به نظریات فروید در این‌‌مورد اشاره شده و قسمت‌‌هایی از مقالات او در ارتباط با مالیخولیا و موضوعات مرتبط با آن مانند سوگ، آورده شده است. پس از این به بررسی نظر لکان پرداخته شده و با وجودی که مالیخولیا از مباحثی نیست که لکان به آن چندان توجهی کرده باشد اما به دلیل اهمیت موضوع، موللی در کتابش به آن پرداخته است.

از این حیث کتاب حاضر نه فقط اثری مقایسه‌‌ای در روان‌‌کاوی که حتی به عنوان مرجعی پایه برای شناخت عوارض روانیِ پرتاثیر و چندجانبه نیز می‌‌تواند مورد توجه باشد. به واسطه‌‌ی چنین خصوصیاتی این اثر می‌‌تواند برای دانشجویان رشته روان‌‌شناسی به عنوان مرجعی گران‌‌بها شناخته شود که آنها را در شناخت بهتر و کاملتر دیدگاه‌‌های لکان و استفاده‌‌ی از آنها در پروسه‌‌ی درمان مراجعانشان، یاری دهد.

البته همانطور که گفته شد روند بیان این مباحث و چینش آنها در کتاب بسیار هوشمندانه است و دکتر موللی پس از فصل ابتدایی که شرح آن رفت به تعریف مفصل و کاملی از بحث رانش در دو دیدگاه لکان و فروید پرداخته و این مبحث را که در روان‌‌‌‌کاوی بسیار اهمیت دارد به شرح و بسط واکاوی می‌‌کند تا خواننده برای رسیدن به مباحث دیگر آماده شود و به همین ترتیب قدم به قدم با مباحث پیچیده‌‌تر چون ساحت رمز و اشارات، هویت، حیث خیالی و انواع بیماری‌‌ها آشنا می‌‌شود.

کتاب حاضر خصوصیتی دیگر دارد که شایسته توجه است. این خصوصیت علاوه بر آن که  به ذاتِ کار لکان باز می‌‌گردد به شیوه‌‌ی نگارش کتاب و انتخاب موضوعات مورد بحث نیز مرتبط است. لکان به صورت ویژه به عملکرد زبان در روان‌‌کاوی و نقش آن در تفکر توجه نشان داده و در این زمینه از نظریات سوسور و استراوس استفاده کرده است. همچنین در بحث ایجاز که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته به نقش ایجاز در روان‌‌کاوی و ارتباط و تاثیر آن بر نقش ناخودآگاه در بازنمایی نماد پرداخته است.

این دو بحث که موللی در کتاب حاضر بر شرح آن تاکید و تامل ویژه داشته است در حوزه‌‌ی ادبیات، سینما و بسیاری از شاخه‌‌های هنری همواره مورد توجه بوده‌‌اند. سال‌‌هاست که منتقدین  با استفاده از  نظریات سوسور و استراوس به نقد آثار می‌‌پردازند. از همین روست که در حوزه‌‌ی نقد و علی الخصوص نقد روان‌‌شناسانه، شناخت دیدگاه‌‌های لکان و نظریات او بسیار اهمیت دارد و آشنایی با آن برای فعالان عرصه‌‌ی ادبیات نیز لازم است.

همانطور که شرح داده شد موضوعات مطرح شده در کتاب متنوع و گاها پیچیده هستند و اگر خواننده به دنبال کتابی ساده و عمومی از روانشناسی است به احتمال زیاد از این کتاب ناامید خواهد شد. در عین حال فراگیری موضوع کتاب و تاثیر همه جانبه‌‌ی نظریات لکان و دامنه‌‌ی نفوذ گسترده‌‌ی آن، به همراه بیان دقیق و تا حد امکان ساده شده­‌ی موللی کتاب مبانی روان‌‌کاوی فروید- لکان را به کتابی خواندنی و مفید برای اقشار مختلف تبدیل کرده است.

ذره‌‌بینی برای یافتن خود