شکستهنویسی در ادبیات داستانی و فضای مجازی
دو گونه فارسی وجود دارد: فارسی گفتاری و فارسی نوشتاری. و مهمترین ویژگی فارسی گفتاری (نه تنها ویژگی آن) شکستن کلمات است. موقع حرف زدن خانه میشود خونه، میروم میشود میرم و… در نوشتن چقدر باید از شکلهای شکسته استفاده کنیم؟ این پرسشی است که بحثی جدی پیرامون آن راه افتاده، مقالهها و کتابها نوشته و منتشر شده است. پرسش شکستهنویسی و اندازهی مجاز آن، دلایل آن و خطر آن برای زبان فارسی و ضرورت آن برای بیان آزاد.
دو گونه فارسی وجود دارد: فارسی گفتاری و فارسی نوشتاری. و مهمترین ویژگی فارسی گفتاری (نه تنها ویژگی آن) شکستن کلمات است. موقع حرف زدن خانه میشود خونه، میروم میشود میرم و… در نوشتن چقدر باید از شکلهای شکسته استفاده کنیم؟ این پرسشی است که بحثی جدی پیرامون آن راه افتاده، مقالهها و کتابها نوشته و منتشر شده است. پرسش شکستهنویسی و اندازهی مجاز آن، دلایل آن و خطر آن برای زبان فارسی و ضرورت آن برای بیان آزاد.
هیچ میدانید این فارسیای که ما در کوچه و خیابان به آن تکلم میکنیم، در تاکسی باهاش گپ میزنیم و گزارشگرها و گویندههای برنامههای سرگرمکنندهی رادیو و تلویزیون به آن حرف میزنند، برای خارجیای که فارسی را از کتابها به طور اصولی آموخته است و به خوبی میتواند روزنامه و کتاب بخواند، قابلفهم نیست؟
ما حواسمان نیست که دو گونه فارسی وجود دارد: فارسی گفتاری و فارسی نوشتاری. و مهمترین ویژگی فارسی گفتاری (نه تنها ویژگی آن) شکستن کلمات است: موقع حرف زدن خانه میشود خونه، میروم میشود میرم و … اما هریک از ما وقتی قلم به دست میگیریم یا جلوی کامپیوتر مینشینیم که مثلاً مقالهای بنویسیم (مثل همین مقدمهای که من دارم مینویسم) دیگر از زبان کوچه و خیابان استفاده نمیکنیم.
آیا باید این کار را بکنیم؟ حالا مقاله را بگذاریم کنار. اگر پیامکی برای دوستمان مینویسیم چه؟ در نوشتن چقدر باید از شکلهای شکسته استفاده کنیم؟ این پرسشی است که بحثی جدی پیرامون آن راه افتاده، مقالهها و کتابها نوشته و منتشر شده است. پرسش شکستهنویسی و اندازهی مجاز آن و دلایل آن و خطر آن برای زبان فارسی یا ضرورت آن برای بیان آزاد.
در پروندهی این هفته ابتدا دو کتاب مهم در این زمینه را معرفی میکنیم:
معرفی کتاب مبانی و دستور خط فارسی شکسته: بر اساس صد سال آثار داستانی و نمایشی (۱۲۹۸ تا ۱۳۹۷) نوشتهی امید طبیبزاده:
قاعدهمند کردن شکستهنویسی
معرفی کتاب اصول شکستهنویسی: راهنمای شکستن واژهها در گفتوگوهای داستان نوشتهی علی صلحجو:
لازم نیست همه چیز را همان طور که به زبان میآید بنویسیم
سپس در مقالهی دیگری با استدلالهای موافقان و مخالفان شکستهنویسی آشنا میشویم:
شکسته نویسی و سوءتفاهمهای موافقان و مخالفان
و سرانجام اهمیت فضای مجازی را در دامن زدن به این بحث بررسی میکنیم:
نوشتن چیزی شده است مانند حرف زدن
در لینکهای زیر نیز مطالب مفیدی دربارهی موضوع شکستهنویسی مییابید:
دستت را به من بده یا دستت رو یا دستتو یا دستتو یا دستتُ؟
سایت خوابگرد / رضا شکراللهی
دستت را به من بده یا دستت رو یا دستتو یا دستتو یا دستتُ؟
گزارش جلسهی بررسی کتاب فارسی شکسته نوشتهی امید طبیبزاده در نشست هفتگی شهر کتاب
شکستهنویسی و اصولش؛ نگاهی به کتاب اصول شکستهنویسی علی صلحجو
محمد یوسفی شیرازی
شکستهنویسی و اصولش؛ نگاهی به کتاب اصول شکستهنویسی علی صلحجو
گفت و گو با امید طبیب زاده به مناسبت انتشار «مبانی و دستور خط فارسی شکسته»
رهایی از استبداد ادبی
گفتگو: پیام حیدرقزوینی
روزنامه شرق، دوشنبه ۸ مهر ۱۳۹۸، شماره ۳۵۳۷
https://www.magiran.com/article/3964144