ایوان کلیما، راوی دوران‌های سخت

ایوان کلیما، راوی دوران‌های سخت

ایوان کلیما، نویسنده معروف چک که چندی پیش درگذشت، برای اهالی ادبیات و دوستداران کتاب نامی آشناست. او زاده دورانی سخت بود، نه تنها کودکی‌اش در دوران جنگ دوم جهانی و اسارت گذشت، بلکه پس از آن هم زندگی‌اش را زیر سیطره حکومتی کمونیستی گذراند. بعد از 21سال وقتی دوران نظام توتالیتاریسمی به پایان آمد، حالا کلیما با واقعیت‌های دیگری روبه‌رو شده بود، واقعیت‌ها و تغییراتی که سختی‌شان کمتر از دوران‌های قبل نبود.

کلیما روایتگر همین دوران‌هاست، دوران جنگ، دوران استبداد، دوران تغییرات بزرگ، و در همه آثارش با نگاهی دقیق و عمیق وقایع و رنج‌ها و آرزوهای انسانی را ثبت می‌کند.

او روح نویسنده درونش را از همان دوران سخت اسارت کشف کرد. زمانی که در اردوگاه کار اجباری متوجه شد که با داستان‌گویی و افسانه‌سرایی می‌تواند خیالش را پرواز دهد و در مقابل شرایط سخت و دشمن تاب بیاورد.

آثارش از رمان تا نمایشنامه و یادداشت‌نویسی در گونه‌های مختلف نوشته شده، اما اولین اثری که او را به فارسی‌زبان‌ها معرفی کرد، کتاب روح پراگ بود. با این کتاب در اینجا آشنا شوید.

گرچه کتاب روح پراگ یادداشت‌هایی است که بیشتر جنبه شخصی و خودزندگینامه‌ای دارند اما کلیما در کتاب سفرهای خطرناک من روایت کامل زندگی‌اش از هفت‌سالگی تا زمان نوشتن کتاب را بیان می‌کند. در این کتاب است که کلیما را در سفرهای سخت زندگی‌اش همراهی می‌کنیم و مسیر زندگی و تبدیل شدنش به نویسنده‌ای چیره‌دست را می‌شناسیم.

مقاله خرده جنایت‌های چرخ‌های کوچک دستگاه‌های بزرگ، به بررسی و تحلیل این اثر پرداخته.

بخش مهمی از زندگی کلیما در دوران حکومت کمونیستی گذشت. دورانی که در آن نویسنده ماندن و نوشتن به شیوه نقادانه فعالیتی ممنوعه به حساب می‌آمد. کتاب عشق و زباله روایتی از آن دوران است، داستانی درباره عشق و امید و هنر در سایه یک حکومت تمامیت‌خواه.

کاوان محمدپور در مطلب کلیما، آن کاف دیگر این اثر را بررسی کرده.

پیشتر گفتیم که ایوان کلیما بخش مهمی از دوران زندگی‌اش را در کشور چک تحت نظام کمونیستی گذراند. او که در آغاز تسلط کمونیست به کشورش در خارج از آنجا بود، بعد داوطلبانه به کشورش برگشت و فعالیت خود را به‌عنوان یک نویسنده ادامه داد، البته نویسنده‌ای ممنوع القلم.

نویسندگان چک در آن دوران به مدد راه‌اندازی یک سیستم انتشار زیرزمینی آثار با نام سامیزدات، آثار خود را منتشر و پخش می‌کردند. بهزاد وفاخواه در مقاله سامیزدات در چکسلواکی با استفاده از یادداشت‌های کلیما آن دوران و سیستم سامیزدات را شرح می‌دهد.

نه فرشته، نه قدیس یکی دیگر از آثار درخشان کلیما است که شخصیت اصلی داستانش یک زن است. داستان این کتاب به دوران بعداز آزادی چکسلواکی اختصاص دارد و به تغییرات و مشکلاتی که پس از آزادی جامعه با آن درگیر است پرداخته. در معرفی زیر می‌توانید بیشتر با این کتاب آشنا شوید.

شما با کدام اثر ایوان کلیما آشنا هستید؟ آثار مربوط به کدام دوره زندگی‌اش را بیشتر دوست دارید؟ نظرتان را با ما به اشتراک بگذارید.